پاورپوینت مسجد جامع نیریز

پاورپوینت مسجد جامع نیریز

تاریخ ایجاد 24/05/2016 12:00:00 ق.ظ    تعدادبرگ: 30   قیمت: 3500 تومان   حجم فایل: 944 kb	تعدادمشاهده  5
مقدمه   مسجد جامع نیریز:   این بنا در شهرستان نیریز در 220 کیلومتری جنوب شرقی شیراز واقع گردیده و یکی از قدیمی ترین مساجد ایران است که به تأسی از معماری دوره ساسانی، با نقشه یک ایوانی ساخته شده و در طی دوره های بعدی، الحاقاتی بدان افزوده شده یا تعمیراتی در آن به عمل آمده است. uدر آن دوره بیش از ۷۰۰ کارگاه نیزه و شمشیر و زره سازی در آن وجود داشته و در واقع اسلحه خانه داریوش کبیر بوده‌است.    یکی از گمان‌هایی که در مورد اسم نی ریز می‌برند نام نیزه ریز می‌باشد که به خاطر نیزه سازی در دوره هخامنشی می‌باشد.   نقشه کنونی مسجد عبارت از یک صحن مربع مستطیل، دو ایوان جنوبی و شمالی، رواق ها و شبستان های اطراف صحن است . با توجه به بررسی هایی که توسط آندره گدار صورت گرفته، بخشی اصلی و قدیمی مسجد، ایوان عمیقی به طول 18 و عرض 5/7 متر است که با طاق گهواره ای- با شکستگی قوسی اندک - پوشش یافته است. از دیگر نکات جالب این مسجد  درخت سرو 1100ساله ای است که شاید کمتر مورد توجه قرار گرفته اما قدمتی بسیار زیاد دارد و متاسفانه گفته میشود که این سرو کج شده است همچنین برخی دیوار های مسجد دچار شکاف هایی شده است. کلمات کلیدی مرتبط: پاورپوینت مسجد جامع نیریز , پاورپوینت مسجد جامع نی ریز , پاورپوینت مسجد جامع نیریز , مسجد جامع نی ریز , مسجد جامع نیریز , پروژه مسجد جامع نی ریز , پروژه مسجد جامع نیریز , مسجد جامع , جامع نی ریز , جامع نیریز , مسجد نیریز , مسجد نی ریز , مسجد , ,uمسجد جامع نیریز: , ,این بنا در شهرستان نیریز در 220 کی, مقالات مرتبط در این دسته بررسی مسجد النبی قزوین، پاورپوینت دانلود بررسی مسجد شیخ صفی الدین اردبیلی - معماری اسلامی,پاورپوینت دانلود پاورپوینت بررسی مسجد کبود تبریز،گوی مسجیدی، فیروزه ی جهان اسلام پاورپوینت ،بررسی، مسجد ،جامع،کبیر ،یزد دانلود پاورپوینت بررسی معماری مساجد جهان دانلود ,معماری مسجد امیر چقماق- پاورپوینت پاورپوینت مقایسه تزیینات در مسجد امام تهران و مسجد سپهسالار تهران مسجد جامع یزد دانلود پاورپوینت بررسی مسجد و مدرسه آقابزرگ مسجد نصیرالملک شیراز - فرمت پاورپوینت شامل نقشه ها توضیحات و متن دانلود معماری اسلامی : کاشی کاری های گنبد سلطانیه/فرمت word دانلود تحقیق معماری اسلامی | مسجد جامع الکبیر صنعا – یمن/فرمت word دانلود , رایگان ,مدرسه خان شیراز- پاورپوینت دانلود پلان مسجد دانلود نقشه اتوکد مسجد دانلود نقشه اتوکد مسجد مسجد شیخ لطف الله اصفهان /فرمت word دانلود مسجد تاریخانه یکی از کهن ترین مساجد ایران,پاورپوینت دانلود تحقیق درباره مسجد جامع فهرج یزد,پاورپوینت دانلود پاورپوینت بررسی مسجد جامع کبود ایروان - یادگار معماری ایران در ارمنستان

پاورپوینت مسجد بازار تهران ( مسجد شاه )

پاورپوینت مسجد بازار تهران ( مسجد شاه )

تاریخ ایجاد 21/05/2016 12:00:00 ق.ظ    تعدادبرگ: 40   قیمت: 4500 تومان	تعدادمشاهده  0
پاورپوینت مسجد بازار تهران ( مسجد شاه ) شامل 40 اسلاید کلمات کلیدی مرتبط: پاورپوینت مسجد بازار تهران ( مسجد شاه ) شامل 40 اسلاید,

بررسی معماری و بنای مسجد جامع کبیر یزد

بررسی معماری و بنای مسجد جامع کبیر یزد

تاریخ ایجاد 21/04/2016 12:00:00 ق.ظ    تعدادبرگ: 72   قیمت: 7000 تومان   حجم فایل: 168 kb	تعدادمشاهده  21
فهرست مطالب   پیشگفتار   ۱ فصل اول :   ۲ تاریخچه و معماری مسجد جامع کبیر یزد   ۲ فصل دوم   ۱۰ نقش مایه‌های نوشتاری مسجد جامع یزد   ۱۰ فصل سوم :   ۱۲ کاربرد خط در معماری اسلامی   ۱۲ خط کوفی   ۱۳ انواع خط کوفی   ۱۴ فصل چهارم   ۱۶ تجزیه و تحلیل نقش مایه های نوشتاری در معماری اسلامی   ۱۶ فصل پنجم   ۱۷ شکل انتزاعی حروف در القای یک مفهوم در مسجد جامع یزد   ۱۷ رنگ   ۱۹ فهرست منابع و مآخذ:   ۳۱ فهرست منابع و مآخذ:   ۱-    افشار، ایرج، یادگارهای یزد، جلد ۱، تهران، انجمن آثار ملی ۱۳۴۸٫   ۲-    افشار،‌ایرج، یادگارهای یزد، جلد ۲، تهران،‌انجمن آثار ملی ، ۱۳۴۸٫   ۳-    بافقی، محمد، جامع مفیدی، جلد ۳٫   ۴-    ماکسیم سیرو، رساله تحقیقی مسجد جمعه یزد.   ۵-    اعوایی، غلامرضا، هنر، تجلی جمال الهی در آینه خیال،‌فصل نامه هنر ، شماره ۱۳، زمستان ۶۵٫   ۶-  طیبه ملاجعفری، محمدمهدی راضی، نقش مایه های نوشتاری، نشریه فرهنگ یزد، شماره ۲ و ۳ / بهار و تابستان ۱۳۷۸٫ پیشگفتار   مسجد جامع یزد بسان نگین درخشنده‌ای در دل کویر است. شیوة معماری ، قوسهای دلنشین ، گلدسته های باوقار و زیبا، نقوش ناب و مجرد، این مسجد را به یکی از چند مسجد ممتاز و نمونه ایران تبدیل کرده است.   معماری منحصر به فرد ، نقش مایه های ممتاز خلق شده در بستر کاشی و آجر از نظر طرح و نقش ،‌ترکیب و نحوه اجرا در سطح عالی و هنرمندانه است . زیبایی و سادگی نقوش، نحوه نقش اندازی و… از موارد مهم در بررسی مسجد جامع یزد است.   مسجد جامع یزد با توجه به این که یکی از مساجد نادری است که آثار هنری چند سده را از دوره های مختلف ، ایلخانی ، تیموری، صفوی، قاجاریه و حتی دوره های بعدی در خود جای داده است ،‌از نظر مقایسه ارزشهای هنری دوره های مختلف باهمدیگر بسیار مورد اهمیت است.   در این تحقیق که به صورت کتابخانه ای انجام شده سعی بر این است تا اطلاعات کاملی از نحوه معماری،‌آثار کتیبه ای و نقش مایه ای در این مسجد مورد بررسی قرار بگیرد.     فصل اول : تاریخچه و معماری مسجد جامع کبیر یزد   این بنا در میانه شهر یزد واقع گردیده و یکی از بزرگترین و زیباترین مساجد ایران است که در دورة‌ایلخانی بنا گردیده و در دوره های بعد گسترش یافته و تعمیر،‌تزئین و تجدید گردیده است ؛ به صورتی که امروزه می توان بخش های مختلف ایلخانی، تیموری،‌صفوی، قاجاریه و تعمیرات دورة‌اخیر را باز شناخت.   پاره ای عقیده دارند که در دوران پیش از اسلام، این مکان آتشکده از دورة ساسانی برپا بوده که تا دوران بعد از اسلام نیز دوام داشته است. اما دلایل کافی برای اثبات این مدعا در دست نیست. اما این مطلب مسلم است که مکان مسجد جامع، در مقابل دروازة شهرستان یا دروازة شهر دوران پیش از اسلام است،‌و اولین مسجد جامع در این مکان ساخته شده است و از آنجایی که مسجد جامع در هر شهر بیش از یکی نمی تواند باشد،‌ تمام ساخت و سازها در جهت گسترش فضای مسجد جامع شهر در طول تاریخ در همین مکان اتفاق افتاده است.   بنای کنونی مسجد با وسعتی حدود ۱۰۰۰۰ متر مربع مشتمل بر سر در ورودی و جلوخان ،‌صحن وسیع رواقهای جانبی صحن، ایوان،‌گنبد خانه و شبستانهای طرفین آن،‌شبستان بزرگ ستوندار، کتابخانه، تزئینات غنی و زیبا و کتیبه ها و سنگ نوشته های تاریخی و غیر تاریخی است.   مسجد دارای ۷مدخل ورودی از جهات مختلف است. ورودی اصلی ، ‌در میانه ضلع شرقی واقع گردیده و متشکل از فضای جلوخان ، سردری زیبا و رفیع با مناره های مرتفع و زیبا و کتیبه های تاریخی است. سردر مزبور به جهت آسیب های وارده، خاصه بر پوششهای تزئینی آن، بازسازی شده است. بنای سردر مربوط به دورة اول ساختمانی ،‌همزمان با ایوان و گنبدخانه است که در دورة‌ تیموری کاشیکاری و کتیبه هایی بر روی آن نصب شده و در دوره صفوی، دو منارة رفیع بر بالای آن ساخته شده و در دورة‌اخیر نیز مناره ها و پوشش تزیینی آن تجدید یافته است . سر در مزبور از ارتفاع زیاد و پنهای نسبتا کمی برخوردار است (نسبت ۱ به ۳)   کتیبه های تاریخی مذکور،‌ در زیر مقرنس کاری طاق سردر و بر اطراف درگاه نگاشته شده است. کتیبه ی اول،‌در شش شمسه از کاشی معرق به خط نسخ و مورخ ۸۹۱ ه.ق نوشته شده و متضمن ابیاتی است . کتیبه های دیگری با مضامین دینی و کتیبه هایی از دوران اخیر بر این سر در نگاشته شده است. در چوبی دو لنگه و منبت مسجد قدیمی است.   بر جنوبی سردر، دو ستون مرمرین به بلندی ۱۲۵ و محیط حدود ۱۵۵ سانتی متر با فاصله ای از هم نشانده و بر سطوح آنها نقوش و ابیاتی کنده کاری کرده‌اند.[۱] با توجه به منابع تاریخی و روایت های پیرامون محل، احتمالاً این ستونهای کوچک به عنوان شمعدان مورد استفاده بوده‌اند . رو به روی ستونها، حوضی هشت ضلعی و نسبتاً بزرگ قرار دارد. بناهای اطراف جلوخان، مربوط به دورة‌ قاجاریه و بعد از آن است. سردر مذکور از طریق کریاسی چهار ضلعی که جزئی از شبستان شرقی مسجد است. وارد صحن وسیع مسجد می شود. صحن به ابعاد ۲۰*۵۳ متر درسه ضلع با رواقهای دورة‌قاجاریه و در ضلع جنوبی با ایوان بزرگ و قدیمی بنا محسوب می شود. در وسط صحن سکوی کم ارتفاعی به طول و عرض ۱۵*۳۵ متر ساخته شده که در ایام تابستان بر روی آن نماز می گذارند . در قسمت شرقی صحن، نزدیک دهلیز ورودی،‌محوطه ای به ابعاد ۵/۲*۳ متر با دیواره آجر چینی مشبک جدا شده که از قدیم الایام به نام قرائت خانه موسوم بوده و آن را محل اعتکاف دانسته‌اند. در جهت قبله این محوطه، محرابی از کاشی مسدس به ابعاد ۵۰*۶۴ سانتی متر تعبیه کرده اند که بر روی آن اسامی «الله» ، «محمد» ، «علی» ، «حسن» ، «حسین» و سال ۸۹۰ ه.ق نقر شده است. بر طبق روایت منابع تاریخی و شواهدی که در نمای ایوان باقی مانده، نمای صحن مسجد با کتیبه قرآنی و کاشی مزین بوده است . در این صحن همچنین پایانی قدیمی با ۷۴ پله موجود است.[۲]   ایوان و گنبد خانه که قدیمی ترین بخش مسجد راتشکیل می دهند،‌در ضلع جنوبی واقع گردیده و طرفین آنها رواق و شبستانهایی قرار گرفته است. قطر دهنه‌ی داخلی ایوان حدود ۸ و عمق آن ۱۳ متر است و در اضلاع شرقی و غربی آن،‌غرفه ها ،‌شاه نشین ها و دهلیزهایی ساخته شده است. این ایوان با ارتفاع زیاد دارای پوشش ضربی است. ارتفاع ایوان با ستونچه های گردی که بلندی آنها گاه صد برابر قطر آنهاست بیشتر نشان داده می شود. نمای خارجی و داخلی ایوان ،‌مزین به کاشیکاری زیبا و کتیبه هایی بر کاشی معرق است.   بخشهای دیگر ایوان با کاشی و آجر و کتیبه هایی تزئین شده است. شاه نشین‌ها و دالان های متصل به ایوان نیز دارای تزئنیات گچ کاری هستند. ایوان مذکور از طریق درگاه بزرگی به فضای گنبد خانه راه پیدا می کند. در دو طرفین این درگاه از جانب ایوان،‌راه پله ها و ورودی هایی قرار دارد که به غلام گردش .   وغرفه های فوقانی گنبد خانه و ایوان راه پیدا می کند. گنبد خانه به ابعاد تقریبی ۱۴*۱۴ متر و از جهات مختلف، درگاه هایی به ایوان، رواق ها و شبستانها دارد. سطوح داخلی گنبد خانه با ایجاد غلام گردش و غرفه هایی به صورت دو طبقه درآمده است و از بالای طبقه‌ی دوم، با ایجاد ترنبه هایی در گوشه ها،‌سطح مربع را به کثیر الاضلاع تبدیل کرده و گنبد را بر آن برپا داشته‌اند.   گنبد مذکور ،‌از نوع دو پوسته پیوسته با دهانه ای به قطر حدود ۱۴ متر و ساقه کوتاه استم؛ به طوری که ارتفاع تیزه گنبد داخلی سطح زمین ،‌۲۴ متر و ارتفاع تیزه گنبد خارجی تا سطح زمین ۲۶ متر است. دو پوش گنبد از داخل توسط جرزهایی آجری به یکدیگر متصل شده اند. سطوح داخلی گنبد با تزئینات زیبای کاشی معرق و آجر و سطح بیرونی آن با پوشش کاشی و طرحهایی زیبای هندسی و کتیبه هایی به خط بنایی و کوفی مزین شده است.[۳]   کاشی کاری و معرق سازی زیر گنبد در نوع خود بی نظیر است ترنبه های پاکار گنبد نیز با مقرنس کاری و پاکار گنبد با کتیبه ای قرآنی از سورة اسراء زینت یافته است. در یکی از طرحهای هندسی جانب جنوبی گنبد زیرین  عبارت «عمل العبد سعد بن محمد کدوک البناء یزدی»  کتیبه شده است . در ضلع جنوبی گنبد خانه محرابی نفیس و کاشیکاری قرار دارد که سطوح آن با کاشی معرق، آجر و کتیبه تزئین گردیده است. بر طرفین محراب،‌ تاریخ اتمام کاشی کاری و نام استاد کار ثبت شده است: «عمل الحاج بهاء الدین محمد بن الحسین یعرف بوالا الیزدی» «تم فی شهر محرم الحرام سنه سبع و سبعین و سبع مائه الهجریه»‌(۷۷۷ هجری قمری).   در اضلاع طرفین محراب،‌معبرهای کم عرضی وجود دارد که در اصل به بیرون مسجد راه داشته است از اره‌ی گنبد خانه و نیز ایوان ،‌با کاشی های شش ضلعی آبی روشن در حاشیه باریکی از کاشی های معرق سیاه و سفید پوشیده شده و به فواصلی، در میان سطح ساده از اره،‌ترنجی از کاشی زیبای معرق کار کرده اند که اثری هنری و استادانه است. دیواره‌های بالای از اره، در غلافی از طرح های هزار باف و مرکب از کاشی های بسیار کوچک که کتیبه هایی را تشکیل می دهند پوشیده شده است. لچکی طاق ها با کاشی معرق و نقوش اسلیمی مزین شده است و تعدادی از غرقه ها و دهانه های غلام گردش دارای نرده و مشبک‌هایی با پوشش کاشی معرق است.   [۱] – آن مقدار شعر که خوانده شد چنین است:   سنگ رست راست   آسمان می خواست گر سنگت کند لختی براش (؟)   تا نهد بر خاتم….. (ریخته) چون نگین گفت متین   گر نهد صد سال بر دیوار سر   در نیفتد کاهی از… این حصن متین   سنگ دست چپ   آستان فرسای عرصة حرمت جهان افروز… (بقیه‌اش ریخته)   [۲] – در صحن مسجد دو پایاب وجود دارد که یکی آب زارچ و از دیگری آب محمود آباد (مردوا) می گذشته و اکنون خشک شده است.   [۳] – در دورة طاق گنبد و متصل به خمیدگی آن سورة‌الاسری به خط نسخ کتیبه شده است.           · زیر طاق به کوفی بنایی و کاشی فیروه ای الله اکبر تکرار شده است.           · داخل مقرنسها «محمد» و «علی» تکرار شده است.           · زیر گوشواره ها «الله اکبر» به کوفی تکرار شده است.           · بالای سر درگاه‌های زیر گنبد «علی» به کوفی تکرار شده است.     کلمات کلیدی مرتبط: فهرست مطالب , ,پیشگفتار ۱ ,فصل اول : ۲ ,تاریخچه و معماری مسجد جامع کبیر یزد ۲ ,فصل دوم ۱۰ ,نقش مایه‌های نوشتاری مسجد جامع یزد ۱۰ ,فصل سوم : ۱۲ ,کاربرد خط در معماری اسلامی ۱۲ ,خط کوفی ۱۳ ,انواع خط کوفی ۱۴ ,فصل چهارم ۱۶ ,تجزیه و تحلیل نقش مایه های نوشتاری در معماری اسلامی ۱۶ ,فصل, مقالات مرتبط در این دسته بررسی مسجد النبی قزوین، پاورپوینت دانلود بررسی مسجد شیخ صفی الدین اردبیلی - معماری اسلامی,پاورپوینت دانلود پاورپوینت بررسی مسجد کبود تبریز،گوی مسجیدی، فیروزه ی جهان اسلام پاورپوینت ،بررسی، مسجد ،جامع،کبیر ،یزد دانلود پاورپوینت بررسی معماری مساجد جهان دانلود ,معماری مسجد امیر چقماق- پاورپوینت پاورپوینت مقایسه تزیینات در مسجد امام تهران و مسجد سپهسالار تهران مسجد جامع یزد دانلود پاورپوینت بررسی مسجد و مدرسه آقابزرگ مسجد نصیرالملک شیراز - فرمت پاورپوینت شامل نقشه ها توضیحات و متن دانلود معماری اسلامی : کاشی کاری های گنبد سلطانیه/فرمت word دانلود تحقیق معماری اسلامی | مسجد جامع الکبیر صنعا – یمن/فرمت word دانلود , رایگان ,مدرسه خان شیراز- پاورپوینت دانلود پلان مسجد دانلود نقشه اتوکد مسجد دانلود نقشه اتوکد مسجد مسجد شیخ لطف الله اصفهان /فرمت word دانلود مسجد تاریخانه یکی از کهن ترین مساجد ایران,پاورپوینت دانلود تحقیق درباره مسجد جامع فهرج یزد,پاورپوینت دانلود پاورپوینت بررسی مسجد جامع کبود ایروان - یادگار معماری ایران در ارمنستان

پاورپوینت مدرسه خان شیراز

پاورپوینت مدرسه خان شیراز

تاریخ ایجاد 10/04/2016 12:00:00 ق.ظ    تعدادبرگ: 36   قیمت: 5000 تومان   حجم فایل: 1272 kb	تعدادمشاهده  14
مدرسه خان شیراز   معمار : استاد حسین شماعی   سال ساخت : ۱۰۲۴ هجری قمری   سبک (دوره): صفویه   محل دقیق : شیراز     توضیحات: بنای تاریخی مدرسه خان در شهر شیراز قرار گرفته است . این بنای تاریخی مدرسه ای وسیع و دلباز است که در دوران سلطنت شاه عباس کبیر به وسیله الله وردیخان والی فارس و فرزند او امام قلی خان ساخته شده است .   ¨مدرسه خان از جمله بناهای مدارس معروف و بزرگ علوم فقهی دوران صفویه می باشد که در محله اسحاق بیگ شیراز واقع گردیده است ؛ این بنا به همت الله وردی خان افشار والی شیراز و سپه سالار شاه عباس صفوی بنا شد ، پس از مرگ ایشان پسرش سردار نامی ایران ، امام قلی خان در سال ۱۰۲۴ هجری قمری کار بنا را به اتمام رسانده است، زیر بنای این محل که به سبک بناهای درون گرا ساخته شده ۷۶۸۶ متر مربع می باشد.    سردر ورودی این مدرسه با تزئینات بسیار عالی و ارتفاع چشم گیر ، با کاشی های هفت رنگ تزیین شده و گل بوته های روی کاشی ها از جمله شاهکارهای هنر و معماری و کاشی کاری بوده همچنین بالای سردر، یک کتیبه با خط ثلث و با قلم درشت نوشته شده که بیانگر ذوق والای هنر مند ان ایرانی است                                                               .                                              تعداد حجره  های ان 92 عدد به حروف اسم مبارک حضرت محمد (ص) است.  دو اتاق آن  و اتاقهای درس خارج مجمو عا چهارده میشود که با جمع کردن تعدادی از عناصر عدد صد و ده اسم حضرت علی  بدست می اید کلمات کلیدی مرتبط: مدرسه خان شیراز , پاورپوینت , مدرسه خان شیراز ,معمار ,استاد حسین شماعی ,سال ساخت , ۱۰۲۴ هجری قمری ,سبک (دوره): صفویه ,محل دقیق : شیراز ,بنای تاریخی ,مدرسه خان , شهر شیراز , , , مقالات مرتبط در این دسته بررسی مسجد النبی قزوین، پاورپوینت دانلود بررسی مسجد شیخ صفی الدین اردبیلی - معماری اسلامی,پاورپوینت دانلود پاورپوینت بررسی مسجد کبود تبریز،گوی مسجیدی، فیروزه ی جهان اسلام پاورپوینت ،بررسی، مسجد ،جامع،کبیر ،یزد دانلود پاورپوینت بررسی معماری مساجد جهان دانلود ,معماری مسجد امیر چقماق- پاورپوینت پاورپوینت مقایسه تزیینات در مسجد امام تهران و مسجد سپهسالار تهران مسجد جامع یزد دانلود پاورپوینت بررسی مسجد و مدرسه آقابزرگ مسجد نصیرالملک شیراز - فرمت پاورپوینت شامل نقشه ها توضیحات و متن دانلود معماری اسلامی : کاشی کاری های گنبد سلطانیه/فرمت word دانلود تحقیق معماری اسلامی | مسجد جامع الکبیر صنعا – یمن/فرمت word دانلود , رایگان ,مدرسه خان شیراز- پاورپوینت دانلود پلان مسجد دانلود نقشه اتوکد مسجد دانلود نقشه اتوکد مسجد مسجد شیخ لطف الله اصفهان /فرمت word دانلود مسجد تاریخانه یکی از کهن ترین مساجد ایران,پاورپوینت دانلود تحقیق درباره مسجد جامع فهرج یزد,پاورپوینت دانلود پاورپوینت بررسی مسجد جامع کبود ایروان - یادگار معماری ایران در ارمنستان

مقاله مسجد جامع اصفهان - هنر و تمدن اسلامی

مقاله مسجد جامع اصفهان - هنر و تمدن اسلامی

تاریخ ایجاد 13/03/2016 12:00:00 ق.ظ    تعدادبرگ: 35   قیمت: 3000 تومان   حجم فایل: 3128 kb	تعدادمشاهده  7
مسجد جامع اصفهان   فهرست مطالب   مقدمه ۱ فصل اول:مسجد ۱-مسجد ۲ ۱-۱-نکاتی در باب مساجد ۳ ۲-۱- مساجد و عوامل مشترک در آنها و تزئینات وابسته به معماری آن ها ۶ فصل دوم: مسجد جامع اصفهان ۲-مسجد جامع اصفهان ۱۸ منابع ۳۰   مقدمه مسجد میعادگاه و محل تجمع و نقطه شروع حرکت های انقلابی و از همه مهم تر مکانی مقدس برای شکر گذاری و سجده گاه مومنین است. هر جا که سخن از معماری اسلامی در میان بوده است،مسجد به عنوان سمبل و معرف این معماری مطرح شده است.با توجه به این ویژگی ،همچنین به سبب توجه و علاقه ای که عموم طبقات مردم به آن داشته و دارند،سلاطین و حکمرانان هم در دوران حکومت خویش ،با ساخت مساجدی با شیوه های جدید(از نظر فرم ظاهری و گاهی با اضافه کردن فضای بدیع و همراه با نوآوری)سعی در تثبیت موقعیت خویش می نمودند.   درهر صورت معماری اسلامی تحت تاثیر ویژگی های هر دوره تحول یافت.در نتیجه انواع بناهای یک ایوانی ، دو ایوانی ، چها ایوانی و گنبدی به وجود آمد. در این تحقیق ویژگی های مسجد جامع اصفهان مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.   ۱-مسجد   مسجد بنایی است بر پا شده بر محوری نامرئی که طراحی اصلی مسجد بر مبنای آن است.این محور نامرئی کعبه است. کعبه به لحاظ معنوی در قلب اسلام قرار دارد. محراب همه مساجد در جهت آن است و مسلمانان رو به سوی آن نماز می‌گذارند. از این رو دنیای اسلام را می‌توان چرخ عظیمی فرض کرد که مکه کانون آن و پره‌های این چرخ، همه مساجد سرتاسر جهان هستند و شاید به خاطر اهمیت مساجد است که در قلمرو اسلام، همه هنرها در خدمت مسجد بوده‌اند. برای شناختن جایگاه مسجد در شهرهای بنا شده در دوره اسلامی بد نیست که به عناصر اصلی یک شهر اسلامی اشاره کنیم: بازار، کاروانسرا، حمام و مسجد.   در شهرهای دوره اسلامی بازار به عنوان ستون فقرات شهر به حساب می‌آمد که معمولا در کنار و یا در داخل آن کاروانسرایی هم وجود داشت. با گشت زدن در بازار هر یک از شهرهای بنا شده در دوره اسلامی به حمام بر می‌خوریم، جایی که برای طهارت و پاکیزگی مسلمانان ضروری بود. در داخل همین بازار و یا در نزدیکی آن مسجدی قرار دارد که سیل مسلمانان و نمازگزاران را از محیط پر قیل و قال بازار، به محل امن و آرام خود فرا می‌خواند.   با این توصیف، مسجد مرکز ثقل بنای شهرها در دوره اسلامی بود و معماری آن متناسب با شرایط اقلیمی، مصالح در دسترس و تحت تاثیر سنن و خصوصات محلی ساکنان هر منطقه شکل می‌گرفت.مسجد به عنوان نهاد مذهبی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دارای وظایف گوناگونی بود و در واقع هنوز هم هست. مسجد جایی بود که در آن به روی همه و در همه وقت باز بود و یکسان به همه مسلمانان تعلق داشت. رهگذران بدون سرپناه و یا امیران با جاه و مقام و یا کاروانیان می‌توانستند به مسجد بروند و حتی در آن استراحت کنند.   ۱-۱-نکاتی در باب مساجد اساس و منشا تقسیمات بناهای اسلامی ایران با آغاز اسلام و گرایش ایرانیان به مذهب جدید در معماری سرزمین کهن سال ایران تغیرات عمده ای پدید آمد . و فرم معماری با الهام و پیروی از سنت های قبل از اسلام راه جدیدی آغاز کرد به طور کلی بنا های مهم به دو دسته تقسیم می شوند.   الف) بناهای مذهبی مدارس. مساجد و مقابر ب)بناهای غیر مذهبی یا کشوری (پل .سد .آب انبرا و …) بناهای مذهبی مساجد : در معماری اسلامی مساجد اهمیت فوق العاده ای دارند مساجد ایران از نظر پلان به شش دسته تقسیم می شوند. مکان مسجد از نظر مکانی هیچ مسجدی در بن بست بنا نمی‌شود. زیرا مسجد همچون موجودی زنده دارای حیات معنوی است.   پلان مساجد بیشتر مساجد با پلان مربع یا مستطیل ساخته شده‌اند. اساس اولیه تفکر ساخت بناهای مذهبی به این شکل شاید به این موضوع مربوط می‌شود که در دوران باستان و حتی بعد از آن عقیده داشتند که بهشت مستطیل شکل است. وقتی به نقاشیهایی که از بهشت در روزگاران قدیم ترسیم شده، نظر می‌کنیم، طرح مستطیل شکل را به وضوح مشاهده می‌کنیم.   طرح چهار ایوانی مساجد طرح همه مساجد چهار ایوانی نیست.تک ایوانی و دو ایوانی و غیر از این ها هم دیده می‌شود. اما احتمال بسیار دارد که طرح چهار ایوانی مساجد از روی طرح چهار طاقی ایرانی گرفته شده باشد. در طرح چهار ایوانی، یک حیاط مستطیل شکل پلان اصلی مسجد را شکل می‌دهد که در هر ضلع ان یک ایوان وجود دارد.در این پلان آن ایوانی که به سمت قبله است، از همه پرکارتر ، عظیم تر و قابل توجه تر است.   بعضی می گویند که وجود عدد چهار در طرح چهار ایوانی بی‌مناسبت با چهار فرقه اسلامی حنفی،حنبلی، شافعی و مالکی نیست. نور وجود نور از ارکان اساسی بنای مساجد است.خداوند در قرآن نور آسمان‌ها و زمین خوانده شده و انسان مومن باید از ظلمات به سمت نور حرکت کند. به همین دلیل ورودی مساجد طوری طراحی شده‌اند که این مضامین را به نمازگزار تلقین کنند. تزیینات مساجد از آنجا که در بعضی از روایات اسلامی حتی نقاشی گل و بوته یا گیاه نیز مکروه شمرده شده است ، هنرمند مسلمان در تزیین مساجد شکل گل و گیاه را تغییر داده و حالتی نمادین به آنها بخشیده است.نقش‌های اسلیمی شگفت‌انگیزی که در تزیین مناره و سردر و گنبد و … به وجود آمده از همین تفکر ناشی می‌شوند. رنگ در مساجد بیشترین قسمت سطوح کاشیکاری به رنگ‌های سردی چون زنگاری‌ها، فیروزه‌ای‌ها و لاجوردی‌ها تعلق دارد. لاجوردی‌ها و رنگ‌های آبی خام، عمقی دارند که آدم را به بی‌نهایت و به جهانی خیالی و دست نیافتنی می‌برند. آبی، گستردگی و وسعت آسمان را به یاد می‌آورد.نشانه صلح است و فرحناکی و رنگ بی‌گناهی.   برای مردم مشرق زمین، آبی سمبل جاودانگی است. مردم آیین پرداز باستان به قداست فیروزه‌ای معتقد بودند.آبی بیانگر بیکرانگی آسمان آرام است.   ۲-۱- مساجد و عوامل مشترک در آنها و تزئینات وابسته به معماری آنها با ظهور اسلام بسیاری از معابد، آتشکده ها، پرستش گاه ها و کلیساها با تغییر شکل مختصری تبدیل به مساجد شدند مانند مسجد یزد خواست که برروی آتشکده بنا شده است و مسجد جامع بروجرد که بر روی آتشکده ای نیمه ویران ساخته شده است و مسجد نیریز که از تبدیل چهار طاقی به صورت مسجد درآمده و مسجد محمدیه نایین که بر روی مهرابه ای بنا گردیده است و مسجد جامع زواره که آن نیز بر روی مهرابه بنا گردیده است.   به طور کلی مساجد ایران را به چهار گروه تقسیم می کنند : ۱- شبستانی ۲- چهار طاقی   ۳- ایوانی ۴- چهار ایوانی ۱- مساجد شبستانی یکی از اولین مساجد شبستانی ، مسجد فهرج است که از بخش سرپوشیده در جانب قبله و حیاط مرکزی و ایوان جلوی آن و صفه هایی در اطراف تشکیل یافته است. دومین مسجد شبستانی را تاریخانه دامغان می دانند که نقشه ای مستطیل شکل با حیاط مرکزی مربع و شبستانی در جهت قبله و رواق هایی در اطراف دارد.   سومین مسجد را در این تقسیم بندی، مسجد اولیه جامع نایین می دانند و آن را به قرن چهارم نسبت می دهند. چهارمین مسجد از نوع شبستانی را مسجد اولیه جامع اصفهان به شمار می آورند و آن را به قرون اولیه اسلام نسبت می دهند.   ۲- مساجد چهار طاقی طرح این مساجد شامل چهار ستون در چهار گوشه مربع شکل می باشد که به وسیله چهار قوس در چهار جهت اصلی نمایان شده است و چون از چهار طرف باز بوده و به چهار طاق شهرت یافته است. بنای چهار طاقی بیشتر برای آتشکده یا آتشگاه مورد استفاده قرار می گرفته است مانند چهار طاقی نیاسر و خرم دشت در کاشان و چهار طاقی برزو در اراک و چهار طاقی فراشبند در فارس.   پس از ظهور اسلام بسیاری از آتشکده ها تبدیل به مسجد شدند. برای این منظور ابتدا یک درگاه از چهار درگاه را که به طرف قبله بود مسدود کردند و به تدریج درگاه های شرقی و غربی را نیز پوشاندند و راه ورودی به چهار طاقی به درگاه شمالی منحصر شدو سپس ایوانی پوشیده در جلوی درگاه شمالی می ساختند مانند مسجد یزد خواست و مسجد اردبیل.   ۳- مساجد ایوانی بسیاری از کارشناسان معتقدند که شرق ایران به ویژه خراسان جایگاه ایوان هاست. اولین ایوان های اسلامی در جنوب و مقابل گنبد خانه شکل گرفتند و سپس ابتدا ایوان شمالی در جهت قرینه سازی با ایوان جنوبی و بعضاً برای استفاده از آفتاب زمستان ساخته شد. نمازگزاران به اقتضای فصل از ایوان شمالی و جنوبی استفاده می کردند. از مساجد تک ایوانی می توان مسجد نیریز، مسجد رجبعلی در محله درخونگاه تهران، مسجد جامع یزد و مسجد جامع سمنان را نام برد.   ۴- مساجد دو ایوانی این نوع مساجد شامل یک حیاط و دو ایوان در طرفین وجود دارد مانند مسجد زوزن در فریومد ،گناباد، سر راه جاده خراسان و مسجد دو ایوانی ساوه که از مساجد سلجوقی است ویژگی خاصی دارد که دو ایوان آن مقابل هم نبوده و در کنار هم هستند.   از نمونه های مساجد دو ایوانی هستند. ( بر طبق کتیبه کوفی آن در سال ۶۰۹ هجری ساخته شده است و به لحاظ دارابودن کتیبه و آجرکاری‌های ظریف و ساختمان محراب دارای اهمیت بسیاری است )   مسجد فرومد مسجد گناباد   ۵- مساجد چهار ایوانی به نظر آندره گدار فرانسوی اولین مسجد چهار ایوانی در ایران، مدرسه خوارگرد یا خورجرد خواف است و بعد از آن مسجد جامع اصفهان و مسجد جامع زواره وارد استان را جزو مساجد اولیه چهار ایوانی ایران می دانند. از نمونه های دیگر این مساجد، مسجد جامع اصفهان، اردستان ، زواره ، نطنز، ورامین ، مسجد امام خمینی تهران و مسجد گوهر شاد در مشهد مقدس است. تقریباً تمام مساجدی که از دوره سلجوقی به بعد در ایران ساخته شده است. طرح چهار ایوانی دارند. چون طرح چهار ایوانی شکلی زیبا، متقارن ، قابل قبول و کامل بوده است.   -عناصر مشترک در مساجد عناصر مشترک در مساجد عبارت اند از : صحن ، ایوان، رواق ، مناره، گنبد، شبستان و محراب ، ولی بعضی از مساجد مانند مسجد شیخ لطف الله اصفهان فاقد صحن و مناره هستند. تعدادی از مساجد اولیه اسلامی نیز ایوان و گنبد ندارند مانند تاریخانه دامغان اما هیچ مسجدی نمی تواند محراب نداشته باشد. بنابراین کلیه عناصر ذکر شده ، به نوعی کم یا زیاد در ساختمان مساجد اسلامی به کار گرفته شده اند.   ورودی مساجد ورودی مساجد آغاز یک دعوت است. ورودی مساجد چه ساده و چه پیچیده معمولا از اصول خاصی پیروی می‌کنند و اغلب دارای فضاها و عناصری همچون جلوخان، سر در ،مناره، در ورودی، سکو، هشتی و دالان هستند. ورودی یک مسجد مرز عبور مادی و رسیدن به جلوه‌گاه معنوی تسلیم و سجده است. اهمیت ورودی مساجد ،تشخص مسجد، کیفیت فضایی، نحوه اتصال درون و برون، چگونگی ایجاد حریم، محور قبله، تقارن و … را شامل می‌شود.اگر درون و برون مسجد دو دنیای متفاوت هستند،”ورودی” نقطه تماس و استحاله این دو دنیاست.   هنرمندان و طراحان ورودی مساجد، چون دیگر معماری‌های اسلامی، به تضاد میان فضای داخل و خارج و حفظ مراتب توجه ‌می‌کنند. هنگامی که انسان وارد مساجد می‌شود، میان درون و برون تفاوتی آشکار مشاهده می‌کند در هر مسجد یک ورودی اصلی وجود دارد و به نسبت گستردگی بنا، ورودی‌های فرعی دیگر برای کمک به ورودی اصلی و جذب از محل های مختلف ایجاد می‌شود.   ورودی‌ها در مساجد خصوصیات بارزی دارند:۱- برای اینکه جنبه دعوت به داخل مسجد داشته باشند، ورودی ها از بیرون تزیینات بسیاری دارند.در حالیکه در حیاط و داخل مسجد برای اینکه عبادت کنندگان را تحت تاثیر خروج از مسجد قرار ندهد، تزیین بسیار کم است. ۲- سر در مساجد نسبت به اطراف خود شاخص‌تر، حجیم تر و بلند ترند. بدین ترتیب انسان در مقابل مقیاس بزرگ و چشمگیر سردر، با تحسین این عظمت خود را بنده حقیری در بارگاه متعالی خداوند می‌‌یابد.   ۳- تزیینات سر در مفصل تر از بقیه قسمت‌های ورودی است.خطاطی آیات قرآن، کاشیکاری، کاربندی و مقرنس کاری از جمله این تزیینات هستند. ۴- به تقارن “ورودی” برای تاکید به محور توجه می‌شود. البته بهره‌گیری از تقارن در سهولت اجرا، مقاومت و تقسیم نیرو در سازه های معماری نیز اهمیت دارند.   جلوخان پیش فضایی محصور یا نیمه محصور است که اولین مرحله از سلسله مراتب ورود به مسجد محسوب می‌شود.جلوخان با ایجاد مکث و اعلام تقدس مکان، فضایی اطلاع دهنده و دعوت کننده به درون فضای اصلی است. از نظر مکان یابی، جلوخان به علت دعوت کنندگی بیشتر، در گره معابر محله یا بازار قرار می‌گیرد. سردر سر درب مسجد مبین میزان اهمیت و عظمت آن بناست. بنابراین سعی برآن بوده تا هرچه وسیعتر، مرتفع تر و مزین تر برپا شود.   مناره مناره جایی بود که از بالای آن موذن، مسلمانان را به نماز فرا می‌خواند. همچنین دیدن آن مناره از راه دور دلیل بر وجود مسجدی بود. بلندی و ارتفاع مناره به علت دیده شدن از مسافت‌های دور و جهت یابی و هدایت است. ارتفاع بلند مناره به درک موقعیت مکانی و تخمین فواصل کمک می‌کند. نخستین مناره‌ها عموما در جلو حیاط و در محور محراب مسجد ساخته می‌شدند و گاهی هم درگوشه حیاط و یا کاملا خارج از مسجد ایجاد می‌شدند.   مناره به معنای جای نور و روشنی بوده که در دوران اسلامی به علت کاربرد اذان گویی، نام موذنه هم به خود گرفته است. گاهی اوقات مسجد دو مناره دارند و گاهی یک مناره. جفت مناره ها بر تقارن تاکید دارند.مناره ها به علت باریکی و عمود بودن بر ایستایی و مکث در فضا تاکید می‌کنند. از طرفی برای جلوگیری از رانش ناشی از فشار سردر، جفت مناره طرفین با وزن زیاد خود، این رانش را به زمین منتقل می‌کنند و پشت بند ساق هستند.   مناره ها قابلیت زیادی برای تزیین دارند. نقوش هندسی، آیات قرآن، نام های مبارک به صورت مارپیچ و مقرنش کاری از جمله این تزیینات هستند.همچنین برای نمازگزاران دور از مسجد، خط فرضی که در آسمان از بین دو مناره به سمت گنبد نشانه می‌رود، امتداد و جهت قبله را مشخص می‌کند.   در ورودی در ورودی یکی از ارکان مهم مسجد است. زیرا این در جدا کننده دو منطقه پاک و ناپاک است. در همین جاست که نمازگزارن کفش را از پا درآورده و وارد نمازخانه می‌شوند. در واقع همیشه دروازه‌ها نماد جداکنندگی یک محیط بیرونی از یک محیط مقدس داخلی هستند و از آنجا که خیلی از مساجد اسلامی درون‌گرا هستند، با نگاه به منظر بیرونی مساجد نمی‌توان آنچه را که در داخل می‌توان مشاهده کرد حدس زد. هشتی با عبور از در ورودی نمی‌توانیم به طور مستقیم وارد حیات یا صحن شویم بلکه برای این کار لازم است از چند فضای واسطه‌ای عبور کنیم.   یکی از این فضاهای واسطه‌ای “هشتی” است. فضای هشتی تعمدا فضایی نیمه تاریک است و مرحله تاریک تر شدن نسبت به بیرون، به خودی خود حریمی مضاعف ایجاد می‌کند. نور محدود و کنترل شده هشتی از طریق درگاه یا پنجره مشبک صحن تامین می‌شودکه دید مبهم صحن برای بیننده تحرک و کنجکاوی ایجاد می‌کند.   هشتی به لحاظ عملکردی قاعدتا باید دایره ای باشد زیرا چنین شکلی قادر به ایجاد تمرکز در محیط خواهد بود. ولی به دلیل اینکه دایره نمی‌تواند پاسخگوی سایر نیازهای طراحی باشد، لذا بهتر است به چند ضلعی تبدیل گردد و چند ضلعی در بهترین نمونه خود هشت ضلعی است که از دوران دو مربع مساوی به وجود می‌آید که هرکدام از زوایا ۴۵ است. در موضوع حفظ تعادل محیط معماری و انسان ،وجود خط مستقیم یا زاویه قائمه جای بحثی ندارد، اما هنگامی که زوایا تغییر کند و به سمت حاده یا منفرجه میل کند ، به صورت اشکالی پویا در می آیند که تنها حالت سکون و آرامش برای آنها، استفاده از اجزا و زوایای ۴۵ است.‌   دالان تقریبا فاقد نور و از هشتی نیز تاریک تر است. از هشتی به دالان با کاهش نور همراه بودیم تا چشمان در این گذر به تاریکی عادت کنند و سپس در گامهای آخر با هدایت نور، به ناگاه و یکباره با حیاتی بدیع که به نظرمان غرق در نور و شفافیت است مواجه می‌شویم.   گنبد گنبد با جلوه و رفعت خود کنایه ای از آسمان است. گنبد در اسلام نماد طاق فلک است و از آنجا که گنبد رو به آسمان کشیده شده، نوعی تمنای عروج را برای فرد مسلمان تداعی می کند. در معماری ایرانی هم که اساس آن گذر از مربع به دایره و در واقع گذر از میرایی به نامیرایی است، وجود گنبد تداعی کننده جاودانگی است. از طرفی در اسلام هم شکل مدور،تنها شکل کاملی دانسته شده که قادر به بیان جلال خداوندی است.   مربع نماد زمین و دایره نماد آسمان است و از زمین به آسمان صعود کردن پس از هبوط اولیه انسان، آرزوی دیرینه بشر است.تلفیق مربع با دایره در فرهنگ های زیادی به چشم می‌خورد.مربع با زمین و مکان در ارتباط است و دایره با آسمان و زمان.   آنچه که حد واسط چهار ضلعی و دایره به شمار می‌آید، هشت ضلعی است.هشت ضلعی هم نشانگر ایستایی و تعادل و استقرار است و هم به دلیل کثرت اضلاعش برخی از خصایص و حالات دایره را دارد.   در واقع هشت ضلعی از چهار گوش زمین جدا شده و به دایره آسمان می‌پیوندد.در معماری ایرانی وقتی که قرار است از چهار ضلعی به دایره برسیم، شکل واسط هشت ضلعی است.   صحن و حیاط یکی از عناصر مهم معماری مساجد اسلامی، صحن و حیاط است که معمولاً طرح مربع یا مربع مستطیل دارد.   در وسط آن، آب مظهر پاکیزگی و نظافت در حوض بزرگی که با فضاسازی بنا به صورت دایره و یا مربع و مستطیل و یا هشت گوش متناسب است متجلی می شود. محل حوض را در جایی انتخاب می کردند که لااقل تصویربخش اعظمی از بنا به ویژه ایوان ها و طاق نماهای زیبا که دارای تزیینات و رنگ های الوان بودند   کاملاً در حوض منعکس شود مانند مسجد امام خمینی اصفهان در بعضی از مساجد مانند مسجد عتیق شیراز بر روی حوض، سکو یا تختگاهی ساخته اند که پایه های آن در حوض است. در بالای این سکو که به آن «خدای خانه» می گویند مؤمنین دور از دسترس مردم عادی ، به تلاوت قرآن مجید می پرداختند.   صحن مسجد محلی است امن و حصاری است برای نمازگزار و وجود حوض در مساجد تاکیدی است براهمیت آب در اسلام. وضوخانه و محل تطهیر وضوخانه و محل تطهیر در جایی مخالف جهت قبله در نظر گرفته شده‌اند و معمولا به صورتی طراحی شده‌اند که فر مسلمان حداقل هفت قدم روی زمین پاک قدم بردارد و آن گاه به فضای شبستان وارد شود.   محل قرار گیری تطهیرگاه در مساجد در محلی است که در دید نباشد و از فضاهای اصلی مسجد فاصله داشته باشد. ورودی شبستان‌ها ورودی شبستان ها حتی الامکان از جهت مخالف قبله بود تا ورود از پشت صفوف نمازگزاران باشد و ورود بی موقع افراد باعث عدم تمرکز حواس مومنین نشود.   محراب محراب نوعی تورفتگی است که جهت مکه و نماز خواندن را نشان می‌دهد. محراب اصولا شگرد و تدبیری است که هم صداگیر است و هم صدا را تشدید می‌کند. یعنی علاوه بر اینکه جلو گیرنده صداست، ضمنا تشدید کننده آن هم هست . جالب است بدانیم که این محراب نیست که تقدس دارد بلکه تقدس آن به جهت رو به قبله بودنش می‌باشد و برای همین موضوع است که تقدس فوق‌العاده‌ای پیدا کرده است.   مقصوره مقصوره در مسجد با معانی مختلف و مفاهیم متفاوت و کاربردهای گوناگون به کار گرفته شده است. به معنای گنبد خانه ، جای ایستادن امام ، محل استراحت و …دیده می‌شود. گاهی مقصوره به معنای خلوت خانه‌ها و جای ایستادن امام و خلیفه در مسجد است. با ارتفاعی بالاتر از دیگران و محصور با نرده که به منظور حفاظت از امام و خلیفه ساخته می‌شد.   منبر منبر بیشتر در مساجد جامع دیده می‌شود. برای ترصیح منبرهایی که از چوب ساخته و حکاکی می‌شدند از صدف و عاج بهره می‌بردند. امام جماعت از منبر استفاده می‌کرد تا جماعت مسلمان حاضر در مسجد را مورد خطاب قرار دهد و همواره وعظ یا سخنان خود را از پله‌ یکی مانده به آخر انجام می‌دهد و آن پله آخری که خالی می‌ماند خاص حضرت پیامبر است.   صفه(دکه) دکه هم از نظر عبادی اهمیت در خور توجه داشت، که در حد فاصل محور قبله در نقطه درست وسط مسجد قرار می‌گرفت و ما امروزه آن را بیشتر در سمت راست می‌بینیم. دکه جایی است که مکبران در آنجا قرار می‌گرفتند و با استفاده از کلمه تکبیر (الله اکبر) در مراحل مختلف نماز، هماهنگی میان نمازگزاران را ایجاد می‌کردند. در واقع وجود دکه که بیشتر برای نمازگزارانی بود که در صفوف عقبی که نه امام جماعت را می‌دیدند و نه صدای او را می‌شنیدند، ضرورت داشت.   محل حضور بانوان محل حضور بانوان در مسجد به شکلی قرار می‌گرفت که از دید نامحرم مصون بماند.بنابراین در پشت سر مردان در بالکن یا در نیم طبقه و یا اگر همسطح بوده‌اند نیز به وسیله پرده‌ای به نام “تجیر” از دید آنان محفوظ می‌ماند.   اما همه اینها ذکر شد بخشی از ضروریات و ملزومات مساجد در قرون اولیه اسلامی بوده وسایل عبادی دیگر هم در مساجد دیده می ‌شوند که به شرح زیر هستند: کرسی‌هایی برای نگهداری قرآن، کرسی متفاوت دیگری برای تعلیم قرآن، رحلی برای باز کردن قرآن، صندوقچه صدقات، یک یا چندین سجاده، چراغ و نیز شمعدانی‌هایی که در کنار محراب بود و در ماه رمضان روشن می‌شد و قبله را در هاله‌ای از نور و تقدس فرو می‌برد.   ایوان زیباترین و عالی ترین ایوان ها، در مساجد و بناهای اسلامی ایران مشاهده می شود. ایوان های ایرانی اغلب بلند و متناسب با بنا ساخته شده اند. وجود طاق نماهای بسیار جالب و متنوع در اطراف ایوان ها، حالت موزونی به آن داده است.   سقف ایوان ها که نیم کره یا نیم گنبد است با عناصر تزیینی مانند مقرنس، آجرکاری، گچبری، آیینه کاری ، نقاشی و به ویژه کاشی کاری، مزین شده است. ایوان های ورودی مسجد جامع یزد، مسجد شیخ لطف الله و مسجد و مدرسه چهار باغ (مادرشاه) در اصفهان از شاهکارهای هنری جهان محسوب می شوند.   ایوان صحن امیرعلیشیر نوایی در آستان قدس رضوی از ایوان های مشهور معماری اسلامی است ایوان های حرم عبدالعظیم (علیه السلام) و حرم حضرت معصومه (سلام الله علیها) از با شکوهترین و زیباترین ایوان های اسلامی اند. ایوان های صفه صاحب، صفه استاد و صفا درویش در مسجد جامع اصفهان نیز از زیبایی خاصی برخوردارند.   اما همه اینها ذکر شد بخشی از ضروریات و ملزومات مساجد در قرون اولیه اسلامی بوده وسایل عبادی دیگر هم در مساجد دیده می ‌شوند که به شرح زیر هستند: کرسی‌هایی برای نگهداری قرآن، کرسی متفاوت دیگری برای تعلیم قرآن، رحلی برای باز کردن قرآن، صندوقچه صدقات، یک یا چندین سجاده، چراغ و نیز شمعدانی‌هایی که در کنار محراب بود و در ماه رمضان روشن می‌شد و قبله را در هاله‌ای از نور و تقدس فرو می‌برد.   ۲-مسجد جامع اصفهان   موقعیت:اصفهان،میدان نقش جهان قدیمیترین بنای تاریخی اصفهان را باید مسجد جمعه یا مسجد جامع اصفهان تلقی کرد. مسجد جامع اصفهان موزه هنر ایران و یکی از افتخارات معماری ایران است. این مسجد یکی از بزرگترین مسجدهای جهان است. مسجد جامع اصفهان با نقشه چهار ایوانی بنا شده اثری که گویا یادگار و نشانه هایی از  فرن تحول و فرهنگ اسلامی ایران را در خود دارد.   با توجه به منابع و مآخذ مختلف این نکته مشخص می شود که مسجد جامع در طول زمان به سبب آتش سوزی و جنگ های متعدد و نا آرامی های دوران های مختلف آسیب فراوان دیده و دوباره بازسازی و مرمت شده است.   مساحت مسجد اصفهان و پیچیدگی تاریخ بعدی این بناو چند متن مبهم دربارة آن، کار باستانشناسان را بغرنج و پیچیده کرده است. اما یک مطلب روشن است و آن اینکه مسجد ستواندار بزرگ(حدود ۱۴۰ در ۹۰ متر) در قرن سوم ﮬ. /نهم م. ساخته شده و در قرن چهارم ﮬ./ دهم م. ، احتمالاً در روزگار آل بویه، یک نمای پیشین اضافی در اطراف سحن با آجرهای مجردی به آن اضافه شده است، به طوری که در مرمتهای مضاعف عمق سطح، طراحیهای هندسی ساده ای را پدید آورده است.   این مسجد تجمع بزرگ و نامنظمی از بناهایی است که محور شمال شرقی- جنوب غربی آن ۱۵۰ متر با ۴۷۶ طاقگان مجزا، اغلبب به صورت گنبد، است.   قسمت اصلی آن صحن مستطیلی مساجد ستوندار سده چهارم ﮬ ./دهم م. است در آن چهار ایوان تعبیه شده که دوتای آنها دارای تالارهای تقریباً مربعی است که به یک دیوار سفید متصل می شود. ایوان سمت قبله هم مربع شکل است ولی به یک اتاق بزرگ متصل می شود که پانزده متر مربع است و باگنبدی پوشانده شده است. چهارمین ایوان رد سمت مقابل و در شمال شرقی، طولانی و باریک است و با الگوی سنتی مستطیلی ساخته شده   وبه دو قالب حجیم که یادآور، دست کم از نظرپلان، برجهای دروازه است ختم می شود(در نقشه نما بیشتر قسمتهای آن با تزیینی پوشانده شده که تشخیص شکل اصلی آن را مشکل ساخته است). ایوان فقط بخشی از نمای پیشین را در صحن اشغال کرده است؛ بقیه را چهلودو واحد قاب بندگونه مستطیلی مرکب از دو ردیف قوسها پوشانده است. معلوم نیست که این آرایش دو جداره آثاری از نخستین نمای پیشین باشد   . هر قاب بند به راهه ای از دهانه های مربعی ختم می شود که دارای گنبدی است، جز در جایی که مرمت و بازسازی منظم بعدی صورت گرفته است، مثل هر یک از جوانب ایوان شمال غربی. کلمات کلیدی مرتبط: , ,مسجد جامع اصفهان , ,فهرست مطالب , ,مقدمه ۱ ,فصل اول:مسجد ,۱-مسجد ۲ ,۱-۱-نکاتی در باب مساجد ۳ ,۲-۱- مساجد و عوامل مشترک در آنها و تزئینات وابسته به معماری آن ها ۶ ,فصل دوم: مسجد جامع اصفهان ,۲-مسجد جامع اصفهان ۱۸ ,منابع ۳۰ , ,مقدمه ,مسجد میعادگاه و محل تجمع و نقطه شروع حرکت های انقلابی و از همه م, مقالات مرتبط در این دسته بررسی مسجد النبی قزوین، پاورپوینت دانلود بررسی مسجد شیخ صفی الدین اردبیلی - معماری اسلامی,پاورپوینت دانلود پاورپوینت بررسی مسجد کبود تبریز،گوی مسجیدی، فیروزه ی جهان اسلام پاورپوینت ،بررسی، مسجد ،جامع،کبیر ،یزد دانلود پاورپوینت بررسی معماری مساجد جهان دانلود ,معماری مسجد امیر چقماق- پاورپوینت پاورپوینت مقایسه تزیینات در مسجد امام تهران و مسجد سپهسالار تهران مسجد جامع یزد دانلود پاورپوینت بررسی مسجد و مدرسه آقابزرگ مسجد نصیرالملک شیراز - فرمت پاورپوینت شامل نقشه ها توضیحات و متن دانلود معماری اسلامی : کاشی کاری های گنبد سلطانیه/فرمت word دانلود تحقیق معماری اسلامی | مسجد جامع الکبیر صنعا – یمن/فرمت word دانلود , رایگان ,مدرسه خان شیراز- پاورپوینت دانلود پلان مسجد دانلود نقشه اتوکد مسجد دانلود نقشه اتوکد مسجد مسجد شیخ لطف الله اصفهان /فرمت word دانلود مسجد تاریخانه یکی از کهن ترین مساجد ایران,پاورپوینت دانلود تحقیق درباره مسجد جامع فهرج یزد,پاورپوینت دانلود پاورپوینت بررسی مسجد جامع کبود ایروان - یادگار معماری ایران در ارمنستان