شهرستان
شیروان چرداول در قسمت شمال شرقی استان با مساحتی حدود 2236 کیلومتر مربع
است که 09/11 درصد مساحت استان را شامل می شود واقع شده است . این شهرستان
از شمال به استان کرمانشاه ، از شرق به استان لرستان و از غرب و جنوب به
شهرستان ایلام محدود است . این شهــرستان دارای چهار کانون شهری ، 3 بخش ،8
دهستان و 231 آبادی دارای سکنه می باشد .
مرکز بخش های شیروان ، مرکزی . هلیلان به ترتیب لومار ، سرابله ، شهرک
توحید می باشد . لومار دارای سه دهستان به نامهای زنگوان ، کارزان و لومار
می باشد . سرابله دارای دو دهستان به نامهای آسمان باد ، شباب و شهرک توحید
دارای سه دهستان به نامهای بیجنوند ، زردلان و هلیلان می باشد .
جمعیت این شهرستان در سال 1375، 76052 نفر بوده است . بخش شیروان در غرب و
جنوب این شهرستان قرار دارد .مرکز آن لومار است و از جانب شمال به بخش
مرکزی از غرب به شهرستان ایلام و از شرق به لرستان و از جنوب به شهرستان
دره شهر محدود است . از نظر قدمت تاریخی دارای آثار باستانی فراوانی است از
آنجمله شهر باستانی سیروان در بخش شیروان و قلعه سام مربوط به دوره ساسانی
در روستای چم بور چرداول و همچنین پل تاریخی دوره ساسانی و بسیاری آثار
دیگر از جمله کوههای قابل ذکر این شهرستان « لنه » و « چرمین» که در حد
فاصل دو منطقه شیروان چرداول امتداد دارد ، میتوان اشاره نمود .
ناحیه کوهستانی مانشت :
این ناحیه کوهستانی شامل چند رشته کوه به هم پیوسته است . بلندترین قله این
ناحیه مانشت می باشد که بیش از سه هزار متــر از سطح دریا ارتفاع دارد .
ادامه مانشت به نام کوه « بانکول » معروف است که مرز طبیعی شهرستانهای
شیروان چرداول و ایوان را تشکیل می دهد .
رود مهم این شهرستان سیمره با شعباتش می باشد و از دشت های میان کوهی می
توان چرداول ، هلیلان و آسمان آباد را نام برد که اغلب کم وسعت هستند .
آثار باستانی و بناهای تاریخی شهرستان شیروان چرداول :
این شهرستان با اراضی مستعد کوهپایه ای در گذشته نامش سیروان که به واسطه
وجود شهری قدیمی به نام شیروان در زمان ساسانیان ( قرون اولیه اسلامی) به
ویژه در دوره خلفا بسیار آباد و معروف بوده است . علاوه بر شهر باستانی
شیروان قلعه و آتشکده سام . تل توره . ده ها ، تپه ها و اثار باستانی
هلیلان از آثار باستانی این شهرستان هستند که نشانه قدمت تاریخی این منطقه
می باشد .
1. پل تاریخی بیژنوند یا بیجنوند
2. تپه های باستانی ( دوآوان) در نزدیکی سرابله
3. قلعه هره قلوس در روستای موشکان
4. شهر باستانی شیروان یا سیروان در محل روستای سراب کلان شیروان
5. قلعه و دیوار دفاعی کوه خرمه
6. آثار متعدد در روستاهای زنجیره . شباب و … ازجمله آثار
قلعه آسمان دوله ، روستای آسمان دوله
این مکان در فاصله 700 متری جنوب روستای علی آبادوسطی بر روی یکی از تپه
ماهورهای کوهپایه ای مشرف بر رودخانه کارزان در حد فاصل بین روستای علی
آباد وسطی و علی آباد سفلی قرار گرفته است . خاک پیرامون به صورت رسی – شنی
است . پوشش گیاهی محوطه و اطراف آن زراعتی و مرتعی می باشد . آثار فرهنگی
سطح تپه بیشتر آثار معماری است که به صورت دیوارهایی با قلوه سنگ های غوطه
ور شده در ملاط گچ است . سفالهای این محوطه سفالهایی معمولی به رنگ نخودی و
قهوه ای هستند . غالب آنها دارای پوشش گلی . پخت کافی ، بافت فشرده و
مستحکم هستند . سفال وآثار معماری دیگری در آن یافت شده که احتمالاً مربو
به دوران هخامنشی می باشند . نزدیکترین محل تأمین آب برای این قلعه ،
رودخانه کارزان می باشد .
قلعه وازیل روستای سفید خانی علیا :
این قلعه در 20 کیلومتری مرکز بخش واقع شده و نزدیکترین جاده قابل دسترسی
آن جاده آسفالته ایلام – لومار می باشد . رودخانه کارزان به عنوان
نزدیکترین محل تأمین آب آن می باشد . نوع بافت خاک آن رسی - شنی و معماری
آن شامل قلوه سنگ و لاشه و ملاط و ساروج می باشد که مربوط به دوره ساسانی
است ..