دانلود پاورپوینت بررسی معماری چهار کلیسای ایرانی
کلیسای زور زور
کلیسای تادئوس
کلیسای ننه مریم
کلیسای وانک اصفهان
بخشی از مطلب
کلیسای وانک یا آمنا پرکیج نام کلیسایی، در محله جلفای اصفهان است، که از
روی کلیسای سنت استپانوس در جلفای آذربایجان کپی برداری شده است. این کلیسا
از کلیساهای تاریخی ارمنیان اصفهان می باشد و در زمان شاه عباس دوم ساخته
شده. وانک در زبان ارمنی به معنی کلیسای جامع می باشد.
ارامنه بعد از کوچ بزرگ از جلفا یعنی در سال 1605 به دستور شاه عباس دوم به
اصفهان آورده شدند. آنها از بدو ورود شروع به ساختن محل زندگی کردند و در
وهله اول کلیساها را بنا کردند. ارامنه مردمانی بودند که مذهب برایشان
اهمیت بسیاری داشت. و این باعث می شد که محلی برای دعا و راز و نیاز با
خدای خود داشته باشند. اولین آنها کلیسای وانک بود. وانک اولین بار در سال
1604 ساخته شد که البته این بنا خیلی کوچک تر از بنای فعلی و با وسعت کم
ساخته شد.
50 سال بعد از ساخت اولیه این کلیسا، به خواست و تشویق خلیفه وقت داویر اول
(خلیفه شخصی است روحانی که ازدواج نمی کند و امور ارامنه در دست اوست این
شخص از ارمنستان و یا لبنان که رئوس مذهبی ارامنه هستند انتخاب شده و به
نقاط مختلفی که ارامنه ساکن هستند فرستاده می شود) این مکان ویران شد و به
جای آن بنایی با طرحی شکوهمند و عظیم ساخته می شود. ساخت این مکان 9 سال به
طول می انجامد و در سال 1664 در زمان سلطنت شاه عباس دوم به اتمام می رسد.
در زمان کوچ بزرگ، ارامنه همه چیز خود را جا گذاشتند و به ایران آمدند ولی
تنها چیزی که نتوانستند از آن چشم پوشی کنند کتابهایی بود که در خانه های
خود داشتند. ارامنه با تحمل زحمات فراوان کتابهای زیادی را با خود به ایران
(اصفهان) آوردند این کتابها تنها ثروتی بود که همیشه برای ارامنه باارزش
بود و هست. در سال 1770 تا 1790 در آن هنگام که ارمنیان و به ویژه پیشوایان
مذهبی کلیسای وانک مورد آزار و اذیت قرار گرفتند کتابهای زیادی به خاطر
بدست آوردن تفنگ و باروت فروخته شدند ولی بعد از گذشت سالها وقتی وضع به
حالت عادی برگشت دوباره این کتابها جمع آوری شدند و در سال 1884 قسمتی از
کلیسای وانک (محوطه کلیسا) را به کتابخانه اختصاص دادند، یعنی کتابخانه ای
بنا کردند و گنجه های چوبی برای آن ساختند تا بتوانند از کتابها نگهداری
کنند که این کتابخانه و گنجه های چوبی آن در حال حاضر وجود دارد. شایان ذکر
است تمام این کتابها، کتابهای خطی هستند که روی پوست نوشته شده اند.
کتابخانه کلیسای وانک در قسمت غربی محوطه کلیسا روبروی نمازخانه واقع است.
بعد از آن پیشوای مذهبی خاچاطور شخصاً خلیفه خوانس را به ایتالیا فرستاد تا
شیوه چاپ کردن را بیاموزد که خلیفه هوانس به آمستردام می رود و آنجا شیوه
چاپ را آموخته و یک ماشین چاپ نیز با خود به جلفای اصفهان می آورد و در سال
1647 کتاب «تهیه و تقویم» را به چاپ می رسانند. در سال 1844 بارون مانوک
هورداینان جلفایی یک ماشین چاپ عالی را که گرانقیمت نیز بوده، از اروپا به
اصفهان می آورد که این ماشین چاپ در حال حاضر در موزه کلیسای وانک نگهداری
می‌شود و اولین کتاب را که با این ماشین در کلیسای وانک به چاپ رساندند
زبور داوود بود که تنها نسخه باقیمانده از آن در کتابخانه بولئان آکسفورد
محفوظ است. موزه کلیسای وانک که در بخش شمالی کلیسا واقع شده، یکی از
بزرگترین موزه های ارامنه در جهان می باشد و شامل کتب مختلف انجیل در دوران
تاریخی و تابلوهای نقاشی و نظایر آن است که در طول تاریخ چهارصد ساله توسط
ارامنه گردآوری شده است.
این کلیسا برای تعلیم راهبان و اسکان خلیفه بنا شده و بنای عظیم و برج ساعت
آن از فاصله دور مشخص است. با دیدن این بنا می توان با ذوق و سلیقه ارامنه
بیشتر آشنا شد. مردمانی که از خاک خود دور شده و در سرزمینی غریب، اثری
چنین زیبا خلق کرده اند. این بنا دو در ورودی دارد که در اصلی دری چوبی
بزرگ است که مردم از آن رفت و آمد می کنند. سر در این ورودی منظره ای از
داخل دیر با کاشی لاجوردی و خاکستری مزین شده. بالای تصویر به خط ارمنی این
چنین نوشته شده: "دیر ناجی همگان، محلی برای راهبان".
بعد از در ورودی، دالانی وجود دارد که در دو طرف دالان دو اتاق وجود دارد
که قبلاً در آن اتاق ها به امور مربوط به ارامنه رسیدگی می کردند؛ ولی در
حال حاضر یکی به عنوان مغازه ای کوچک و دیگری به عنوان اتاق نگهبانی
استفاده می شود. دالان به سمت پلکان ورودی می رود. در سمت راست پلکان برج
ناقوس واقع است. در زیر این برج دو قبر وجود دارد؛ این قبرها متعلق به
سربازی ارمنی و دیگری متعلق به پیشوای ارمنی است. این برج 38 سال بعد از
بنای اصلی دیر ساخته شده. هزینه آن را تاجری ارمنی به اسم هوانجان جمالیان
متقبل گشته است.
در گذشته کارهای اداری و قضایی ارامنه جلفا در این مکان صورت می گرفت از
تنظیم قباله ازدواج تا تعمیر و ثبت فوت و تولد و امور قضایی مثل شکایات و
رسیدگی به آن در این مکان انجام می شد. این امر در حال حاضر ادامه دارد و
ارامنه جلفا برای کارهای خود به این محل رفت و آمد می کنند. برای همین در
دیر آمنا پرگیچ ساختمانی ساخته می شود که در حال حاضر نیز برپاست و
خدمتگزاران مردم در این مکان به کارهای جامعه ارمنی در جلفا رسیدگی می
کنند. البته این را نیز نباید فراموش کرد که در گذشته امور ارامنه بعضی از
کشورها مثل هند نیز در دیر آمنا پرکیج حل و فصل می شده ولی در حال حاضر فقط
به امور ارامنه جنوب ایران رسیدگی می کنند. این مکان در جنوبی ترین قسمت
دیر واقع است و سال ساخت آن به زمان سلطنت ناصرالدین شاه باز می گردد. در
قسمت شرقی دیر روبروی موزه محل اسکان اسقف و یا خلیفه وقت ساخته شده و دو
طبقه دارد که در طبقه اول وسائل و مایحتاج نگهداری می شود و طبقه دوم محل
سکونت اسقف است.
در سمت راست برج ناقوس، کتیبه ای بزرگ به رنگ آبی مشخص است و دور آن را
سنگهای صلیبی احاطه کرده اند. این سنگهای صلیبی به زبان ارمنی خاچ کارم نام
دارند. سنگ های صلیبی یا خاچ کارها از کلیساهای ویران شده جلفا به این
مکان آورده شده و در این دیوار نصب شده اند. در قسمت سمت چپ برج ناقوس بنای
یاد بودی نظر بیننده را به خود جلب می کند. این بنای یاد بود، یاد بودی از
قتل عام ارامنه است که در سال 1915 به دست ترکان عثمانی صورت گرفته و هر
ساله در این مکان در روز 23 آوریل، مردم (ارامنه) جمع شده و شمع روشن می
کنند و یاد شهدای ارمنی را گرامی می دارند.
این کلیسا شامل چند بخش نظیر نمازخانه، کتابخانه و موزه می باشد. بخش اصلی
کلیسا (نمازخانه) که تلفیقی از مکتب معماری و نقاشی اصفهان عصر صفوی و هنر
ارامنه را در خود جای داده، به گونه بسیار زیبایی بنا شده و در آن، دیواره
نگاره های زیبایی حاوی روایات انجیل مقدس درباره انسان و روز رستاخیز به
تصویر کشیده شده.
نمازخانه اصلی کلیسا که به شکل متوازی الاضلاع طراحی شده، شامل دو قسمت
چهارگوش است که قسمت اول شبستان بنا و قسمت دوم که زیر گنبد خانه است محل
اجرای مراسم و سرودهای مذهبی است. ازاره های دیوارهای نماز خانه را کاشی
های خشتی چند رنگ فرا گرفته است. در قسمتهای بالای ازاره تصاویر بسیار
زیبائی نقاشی شده اند که از کتب مقدس الهام گرفته شده و تمامی سطح فضای
گنبد را تزئین کرده است. دور تا دور گنبد داستان خلقت آدم و حوا است که
بوسیله نقاشان ارمنی ترسیم شده اند. بر محراب بسیار زیبای کلیسا نیز
تصاویری از جمله تصویر حضرت مسیح (ع) نقاشی شده. گفتنی است که، نمای خارجی
گنبد این کلیسا بدون تزئینات کاشیکاری است و با آجر ساده پوشانده شده است.
برج ناقوس برجی است که دارای یک یا بیش از یک ناقوس باشد و یا در صورت
نداشتن ناقوس نیز برای نصب ناقوس طراحی شده باشد. این برج ها در سنت
اروپایی به طور معمول بخشی از کلیسا است و زنگ کلیسا در آن نصب می شده است.
برج ناقوس های قدیمی ممکن است به سبب ارزش تاریخی و نمادین شان مرمت و
نگهداری شوند ولی در کشورهایی که سنت ناقوس نوازی قوی تری دارند، این ناقوس
ها همچنان برای هدف های اولیه خود نیز مورد استفاده قرار می گیرند. ناقوس
ها برای نشان دادن زمان یا خبر دادن از وقایع ویژه ای چون عروسی و عزا به
صدا در می آیند. از نظر تاریخی ناقوس ها برای فراخوان دفاع شهری و اعلام
خطر آتش سوزی نیز به کار برده می شدند. برج ناقوس کلیسا (belfry) در سرتاسر
اروپا، از ایرلند تا روسیه به چشم می خورد. برج های ناقوس در چین و سرزمین
های مرتبط با قلمروی فرهنگی این کشور نیز فراوان دیده می شود.
و...
