مدرسه
فیضیه مربوط به سده‌های میانه دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در قم،
جنب حرم معصومه، میدان آستانه مقدسه واقع شده و این اثر در تاریخ ۹ بهمن
۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۷۱۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده
است.
مدرسه فِیضیّه، از مدارس مهم حوزه علمیه در شهر قم و محفل اصلی تعلیم فقه
شیعی در ایران. این مدرسه در شمال صحن عتیق آستانه حضرت معصومه قرار دارد و
با توجه به کتیبه سردر ایوان جنوبی آن، به شاه طهماسب صفوی منسوب شده است.
بنای فعلی آن در سال ۱۲۱۳ و ۱۲۱۴ق.، توسط فتحعلی شاه ساخته شد. بزرگانی از
عالمان و فقیهان شیعه در این مدرسه ساکن و به تحصیل و تدریس مشغول
بوده‌اند. حجره امام خمینی از معروف‌ترین حجره‌های این مدرسه است. این
مدرسه در جریان شکل گیری انقلاب اسلامی ایران نقش مهمی داشت و سخنرانی‌ها و
راهپیمایی‌هایی در این مدرسه برقرار شد. بعد از انقلاب، زیر زمینی در وسط
این مدرسه ساخته و کتابخانه آن نیز به صورت کلی تجدید بنا شد و توسعه یافت.
feiziyeschool
این مدرسه در نیمه‌ی اول قرن سیزدهم هجری قمری (محدوده سال‌های ۱۱۶۵ تا
۱۲۱۵ شمسی) جایگزین مدرسه آستانه شد که به اعتبار متون معتبر تاریخی، آن
مدرسه از میانه قرن ششم هجری قمری وجود داشته و درعصر صفوی تجدید بنا شده
بود. بنای مدرسه چهار ایوانی است و در دو طبقه با ۴۰ حجره پایینی متعلق به
عصر قاجار و ۴۰ حجره بالایی متعلق به قرن چهاردهم هجری قمری بنا شده است.
سردر ورودی این مدرسه دارای طاقی جناغی شکل است. صحن اصلی آن با ابعاد ۵۰
در ۸۹ متر، دارای چهار ایوان در دو طبقه است. در طبقه اول، ۴۰ حجره و در
طبقه دوم نیز ۴۰ حجره قرار گرفته است. سردر، ایوانها و پیشانی حجره‌ها با
کاشی‌هایی تزئین شده است.قدیمی ترین بخش مدرسه، ایوان جنوبی آن است که به
تاریخ ۹۳۹ هجری قمری با کاشی های زیبای معرق، متعلق به عصر صفوی تزیین شده
است و سر در صحن عتیق آستانه حرم معصومه دختر موسی بن جعفر محسوب می شود.
madreseye feyziye
این مدرسه دارای کتابخانه نسبتا مهمی بوده است. در این کتابخانه، غیر از
کتابهایی که شاه عباس وقف کرده، کتابهایی نیز شیخ بهایی وقف و تولیت آنرا
به برادر زاده‌اش، حسین بن عبدالصمد واگذار نمود.
به دنبال تاسیس حوزه علمیه قم در سال ۱۳۴۰ق توسط شیخ عبدالکریم حائری، در
۲۰ جمادی الثانی ۱۳۴۹ق(آبان ۱۳۰۹ش) نیز کتابخانه عمومی این مدرسه بنا نهاده
شد.
مکان این کتابخانه، وسط ضلع غربی در طبقه بالایی مدرسه قرار داشت. این وضع
تا سال ۱۳۸۱ ادامه داشت و تنها به تدریج، فضای کتابخانه و کتابهای موجود
در آن افزایش می‌یافت. چنانکه در زمان مرجعیت آیت الله بروجردی، مرحله اول
توسعه این کتابخانه صورت گرفت و کتابهای کمیابی به کتابخانه اهدا شد. دومین
مرحله توسعه کتابخانه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، در دوران مرجعیت آیت
الله گلپایگانی، صورت گرفت، سالن مطالعه بزرگی ساخته و به فضای کتابخانه
افزوده شد. پس از پیروزی انقلاب نیز کتابهایی به دستور امام خمینی به
کتابهای این کتابخانه افزوده شد.
در سال ۱۳۷۴ش، به دستور رهبر انقلاب، آیت الله خامنه‌‌ای ساختمان جدیدی
برای این کتابخانه در قسمت شمال شرقی مدرسه فیضیه در نظر گرفته شد که در
تیر ۱۳۸۱ش افتتاح شد. در حال حاضر، این کتابخانه به نام کتابخانه آیت الله
حائریشناخته می‌شود.
