بخشی از مطلب
از بنا های زیبا و باشکوه اسلامی ای است که در قرن
ششم هجری، ساختمان اولیه آن، آغاز گردید؛ و از لحاظ عظمت بنا و صنعت معماری
و کاشی کاری، کم نظیر و مورد اعجاب تماشا کنندگان است.
تصویر سه بعدی مسجد جامع کبیر یزد؛ این بنا هفت در ورودی دارد.
Tri-dimensional projection of Yazd great friday mosque; This building has seven entrance doors.
این مسجد بزرگ، در وسط شهر قدیم و داخل حصار، واقع
شده است. کلیه مساحت آن، اعم از قسمت هایی که زیربنا است و جز آنها، 9800
متر مربع، و مساحت قسمت های مزین به کاشی، شامل کتیبه ها و غیره، در حدود
500 متر مربع می باشد. طول مسجد، 104 متر و عرض آن، 99 متر است. مسجد جمعه
یزد دارای هفت مدخل با در ورود است، که به راه ها و کوچه های متعدد، ارتباط
دارد.
گنبد و بخشی از ایوان در جبهه جنوبی صحن مسجد جمعه یزد.
Dome and part of eyvan in southern side of courtyard of Yazd friday mosque.
انی اولیه مسجد، «علاء الدوله کالنجار» -از دودمان
آل بویه- بوده است که در زمان «ملک شاه سلجوقی»، در یزد، امارت داشته است.
وی، مردی مذهبی و باعقیده بوده است. او در سال 504 هجری قمری (489 ه.ش.) به
یزد آمده و در سال 527 ه.ق. (512 ه.ش.) در این شهر، وفات یافته است. آثار
تاریخی او، فعلاً، ویران است.
مسجد جامع کبیر یزد، درخشان ترین بنای یزد که بنای
ابتدایی آن را علاء الدوله کالینجار در دوره کاکویه بر جای آتشکده ای
باستانی نهاد؛ مسجد جمعه بنایی است قدیم و بسیار فاخر و جمیل؛ درخشندگی
کاشی ها، بلندی منار ها، زیبایی گچ کاری، گشادگی صحن، خوابیدگی گنبد و
بالاخره شبستان زمستانی وسیع هر یک عنصری و عاملی از بزرگی، زیبایی و
هنرمندی این یادگار ارجمند و دست پرورد هزار ساله یزد است؛ تکیه بلند و
سردر آسمانی اش با اینکه اندامی بس کشیده دارد بر شانه ای نازک ایستاده و
فشار عمودی مناره ها که آفریده ذوق هنرمندان ایرانی است، جرز های باربر آن
را نغز و نازک کرده است.
