معرفی مسجد گوهر شاد
•مسجد جامع گوهرشاد مشهد، یکی از مسجدهای مشهور ایران و جهان اسلام و
یادگاری ارزشمند و ماندگار از هنر و معماری تیموریان است. عملیات احداث این
بنا به همت گوهرشاد آغا، دختر امیر غیاث الدین ترخان، همسر شاهرخ بن تیمور
گورکانی و در دوران استانداری پسرش بایسنقر میرزا، به سال ۸۱۸ ق/۷۹۴ ش در
ضلع جنوبی حرم رضوی آغاز شد و در سال ۸۲۱ ق/۷۹۷ ش به اتمام رسید.
ساخت بنای مسجد جامع گوهرشاد توسط معمار معروف عصر تیموریان، قوام الدین بن
زین الدین شیرازی و با استفاده از آجر و گچ و به شیوه معماری اسلامی در
شرق صورت گرفت. بانو گوهرشاد یکی از زنان نامدار عصر تیموری است که مورد
احترام امیر گورکانی بوده، در امور مملکتی مورد مشورت قرار می‌گرفت. نام او
در دو محل از بنای مسجد، یکی در بالای درِ ورودی ایوان دارالسیاده و دیگری
در کتیبه ایوان مقصوره با خط زیبای شاهزاده بایسنقر میرزا با کاشی معرق به
عنوان بانی مسجد نگاشته شده و به یادگار مانده است.
. مسجد گوهرشاد مشهد، وسیع‌ترین مسجد موجود در مجموعه بناهای آستان قدس
رضوی است و صحن آن با ۲۸۵۰ مترمربع مساحت از نظر قدمت، کهن‌ترین صحن
می‌باشد که در جنوب حرم مطهر امام رضا علیه السلام احداث شده است.
وسعت کل مسجد جامع گوهرشاد مشهد ۹۴۱۰ مترمربع است و از جهت شمال با عرض ۸۷
متر به رواق دارالسیاده و دارالحفاظ، از جنوب با عرض ۶۵/۹۸ متر به صحن قدس،
از شرق با طول ۳۰/۱۰۹ متر به رواق در دست احداث امام خمینی قدس سره (صحن
موزه سابق)و از غرب با طول ۱۰/۱۰۷ متر به بست شیخ بهایی محدود شده است. صحن
مسجد تقریبا مربعی است به مساحت ۲۸۵۰ متر به طوری که ۳۰/۵۶ متر طول و
۶۵/۵۱ متر عرض دارد و از نظر وسعت، نهمین صحن از مجموعه ده صحن قدیمی و
جدید در اماکن متبرکه رضوی است.
مسجد گوهرشاد مرکب از یک صحن، چهار ایوان و یک گنبد فیروزه‌ای و دو گلدسته
زیبا و هفت شبستان است و به جهت قدمت تاریخی، سبک معماری و زیبایی‌های هنری
یکی از مهمترین آثار باستانی مشهد و صنعت معماری ایران اسلامی می‌باشد که
مورد علاقه زائران و مجاوران است و به عنوان یکی از جاذبه‌های مذهبی تاریخی
و فرهنگی مورد توجه و بازدید باستان شناسان، جهانگردان و دیگر علاقه‌مندان
می‌باشد.
مسجد جامع گوهرشاد، دارای چهار ایوان با سردرهای مرتفع می‌باشد که به قرینه
در وسط چهار ضلع مجموعه مسجد بنا گردیده، بزرگترین آن‌ها ایوان مقصوره نام
دارد که در ضلع جنوبی (قبله) صحن واقع است. و دارای ۳۵ متر طول با عرض‌های
مختلف ۱۳ تا ۱۵ متر و ارتفاع سردر ایوان ۲۷ متر و تا گنبد ۴۰ متر و قطر
پایه‌ها در دو طرف ۶ متر و ارتفاع مناره‌ها ۴۱ متر و ارتفاع تا عرقچین ۲۹
متر و محیط گنبد از بیرون ۸۵/۶۱ متر می‌باشد.
