حسین بیگلربیگی
حسینیه ی مرحوم بیگلربیگی واقع در محله ی قدیمی فیض آباد،بخش یک،خیابان
مدرس مقابل مسجد جامع قرار دارد .این حسینیه دارای دو درب ورودی اصلی است
که یک درب آنت در خیابان مدرس و درب دیگر در داخل کوی بیگلر بیگی باز می
شود.حیاط و مجموعه این بنا که از چندین باب منزل متصل به یکدیگر را شامل می
شود ،در سال 1309هجری قمری توسط مرحوم عبداله خان بیگلر بیگی (فراش
باشی)خریداری شد.این بنا در قسمت شمالی در 3طبقه با زیرزمین که هر طبقه
دارای 5طبقه دارای 5اطاق است.د نمای شمالی دارای یک عدد ارسی بزرگ و 4باب
دو دری و 4باب دریچه و دو باب در ورودی می باشد که توسط 6پله وارد حیاط
وسیع می شود این حیاط دارای یک حوض بزرگ مستطیل شکل است .
قسمت شرقی بنا یک طبقه می باشد که در زمان زندیه ساخته شده است که دارای
4باب اطاق و 4در ورودی که توسط 3پله وارد ساختمان می شود در نمای شرقی
دارای 4باب سه دری با طاقهای 7و5کنده که روی طاقهای با خفته و راستا چیده
شده است و توسط یکی از درها ورودی از دالان باریکی می گذرد و وارد کوی
بیگلربیگی (شهید مجید زارعی)می
شود.
ضلع جنوبی در یک طبقه که در زمان قاجاریه ساخته شده و دارای 4باب اطاق 5در
ورودی است که درهای ورودی توسط 3پله ی 40سانتی وارد ساختمان می شود و نمای
جنوبی دارای 3ارسی با طاق های رومی (نیم دایره ای )که ارسی از بین رفته
است.روی طاقهای با خفته و راستا چیده شده است.
قسمت حسینیه که گنبد ی روی آن قرار دارد در زمان قاجاریه احداث گردیده
است و توسط سه پله چهل سانتی به طول 10متر وارد ایوانی می شود که دارای
1باب ارسی بزرگ می شود کهدارای دریچه است که در قدیم سقف این ایوان منبت
کاری بوده که در اثر مرور زمان از بین رفته است .
دارای دو درب ورودی است.یکی ار درها به داخل حسینیه بازی می شود و دیگری به قسمت جنوبی راه دارد.
این حسینیه دارای 5باب اطاق و یک شاه نسین است که در طبقه فوقانی قرار دارد
این محل برای پذیرایی بانوان در ایام محرم است حسینیه تماما آینه کاری است
دارای دو اوروسی کوچک و دو اطاق می باشد که توسط یک دالان وارد حیاط کوچکی
می شود نمای شرقی این حیاط در دو طبقه ساخته شده است که دارای چهار اطاق و
چهار،سه،دری می باشد و توسط راه باریکی به طبقه بالا منتهی می شود.در قسمت
شمال دارای یک ارسی بزرگ با شیشه الوان می باشد و در قسمت غربی چهار طاق
نما که در حال حاضر از آنها برای سرویس استفاده می شود و در قسمت جنوبی دو
طاق نما و یک عدد در ورودی که توسط هشت پله بن بست گرمابه و بعد هم به
خیابان منجر می شود .توضیح این که تاریخ خرید و ساخت این بنا در سال
1309توسط عبداله خان بیگلربیگی خریداری شده است .ساختمان شرقی و شمالی
مربوط به زمان زندیه است.ساختمان جنوبی و حسینیه در زمان قاجاریه احداث
گردیده است.معماری حسینیه از سال 1311شروع گردیده و کار سقف کاری و طاق و
گنبد و غیره به تدریج تا سال 1315یعنی بهمدت 4سال انجام پذیرفت در سال
1315به بعد حسینیه و ستون و نمای آن پنجره ها وارسی ها و غیره شروع
شد.سرانجام در سال 1326هجری قمری کار آینه کاری آن توسط مرحوممشهدی مصطفی
بنای کرمانشاهی به پایان رسید .
کارهای انجام شده در تکیه بیگلربیگی
1-پیاده کردن و بازسازی کل دیوارمشرف به کوی گرمابه ی بیگلربیگی به طول
پانزده و ارتفاع هفت متر.این دیوارز بر اثر نفوذ آب به دلیل اختلاف سطح صد
و شصت سانتیمتری با کوی مجاور و پوسیدگی ملات و آجرها،سی سانتیمتری به طرف
جلو انحراف پیدا کرده بود و هر آن احتمال ریزش آن می رفت
2-چیدن دیوار مشرف به خیابان در دو طبقه طاق زنی و بند کشی به گچ و پوشش روی دیوار با شیروانی جهت تقویت آب چکان ها.
3-مرمت گنبد و تعویض خرپاهای پوسیده.
4-پیاده کردن و بازسازی دیوار مشرف به کوی دندانسازی به طول 25،ارتفاع
6متر.شامل پی کنی ،شناژریزی دیوارچینی،و بازسازی آبچکان روی دیوار به صورت
قبلی اش.
5-زه کشی جهت جلو گیری از نفوذ آب و رفع رطوبت شبستان گنبد
6-ساخت دو اروسی و شش در چهار پنجره چوبی
7-آینه کاری قسم فو قانی گنبد
8-ملات آینه کاری: عبارت است از 1-شکر برای خشک کردن ملات 2-سریش برای چسبندگی ملات
9-جایگزینی تمامی ملات دیوارهای مرمت شده که قبلا (گل آهک)بوده است از ملات ماسه و سیمان
عکس
در حال چیدن ستونهای با آجر تراش و آماده برای طاق زدن
در حال کارگزاری قالب برای طاق زدن نیم دایره تکیه ی بیگلربیگی به شکل قدیم
شروع طاق زنی یکی از ارسی های قسمت جنوبی تکیه بیگلربیگی کرمانشاه بنام پخ دور کرمانشاه
اتمام یکی از ارسی های تکیه ی بیگلربیگی به نام پخ دور کرمانشاه
در حال تراش آجر و آماده نمودن برای قاب بندی در ورودی تکیه ی بیگلربیگی
نمای قاب بندی در ورودی تکیه ی بیگلربیگی. این قاب بندی به نام شش مربع بعد از مرمت
نمای آینه کاری قسمت نورگیرهای اطراف گنبد، برای روشنایی تکیه ی بیگلربیگی بعد از مرمت
نمای آینه کاری قسمتی از گنبد تکیه بیگلربیگی که ملات آینه کاری عبارت است
از 1- شکر برای خشک کردن ملات 2- سریش برای چسبندگی ملات 3- گچ برای
نگهداشتن آینه کاری
در حال قالب ریزی جهت ارسی های قسمت جنوبی تکیه ی بیگلربیگی کرمانشاه به نام رومی یا نیم دایره
شروع نماچینی قسمت جنوبی تکیه ی بیگلر بیگی کرمانشاه به شکل قدیم
اتمام کار گذاشتن قالبهای ارسی مرکزی ضلع جنوبی
اتمام کارگذاشتن قالب سردر ورودی
وضعیت نمای جنوبی تکیه ی بیگلربیگی کرمانشاه قبل از مرمت
وضعیت نمای جنوبی تکیه ی بیگلربیگی کرمانشاه پس از مرمت
تاق و ستان
در 6کیلومتری شهر کرمانشاه دهکده تاق و ستان واقع شده که آثاری از
روزرگار ساسانی در آن موجود است.این تاریخی به علت ظرافت و هنرنمایی در
صنعت حجاری از دیر باز مورد توجه هنر دوستان علاقه مند بدین گونه آثار از
خارجی و ایرانی بوده است
ازمجموع روایاتی که به صورت مختلف در خصوص تاق و ستان نوشته شده می توان
دریافت کهدر این محل یک زیارتگاه قدیمی در ازمنه مزدا پرستی بوده است.تاق و
ستان دارای دو اطاق کوچک و بزرگ است
الف - مجلس تاجگذاری اردشیر دوم :
در طاق کوچک نقش و کتیبه شاپور سوم و پدرش شاپور دوم به چشم می خورد از
شاهنشاهان ساسانی اولین کسی که در اینجا اثری دارد اردشیر دوم می باشد که
مجلس تاج گذار وی در سنگ کنده شده است در این تصویر سه نفر ایستاده اند و
محبوسی در زیر پای یکی ار آنها که شاهنشاه است به پشت خوابیده است،پادشاه
در وسط قررار دارد در سمت راست او اورمزد قرار گرفته که تاجی کنگره دار بر
سر دارد و روی را به طرف شاه گردانیده است و حلقه سلطنتی نواردار مختص به
سلسله ساسانیان را به وی اعطا می کند. شاهنشاه و اورمزد قباهایی دارند که
تا سر زانویشان رسیده است ،دامن قبای شاه مدور است.هر دو نفر شلواری به پا
دارند که از میان پاچین دار می باشد و توسط بندی به مچ پا چسبیده است.ضمنا
دارای "کمربند"گردن بند و دستبند
هستند.
درپشت سر شاه الهه ای است که لباسش تقریبا نظیر اورمزد است وانواری از سروی
ساطع می باشد.دسته ایی از شاخه ی نبات مخصوص اعمال مذهبی که "برسم"خوانده
شده است در دست او قرار دارد .پارسیان ازمنه جدید نقش طرف راست شاه را
موبدان می پندازند و کسی که در پشت سر شاه قرار گرفته و هاله از وی ساطع
است زردتشت و خشور آزاده ایران قدیم می دانند.شاید ار این رو باشدکه
پارسیان هنر تصویر خیالی پیامبر دین بهی را از روی این نقش تهیه کرده و
درمطبوعات مربوط به خود انتشار داده اند
برخی نقش اخیر را به صورت مهر دانسته اند و استدلال می کنند که نظیر آن را
در دو جای دیگر نیز دیده اند که به استناد کتیبه ها صریحا مهر معرفی شده
است . نخست در مقبره "آشیو خوس گماژنی"و دو دیگریدر سکه های پادشاهان
"تروشکا"در این تصویر که مجلس تاجگذاری اردشیر دوم معرفی شده است دشمنی در
زیر پای پادشاه و اورمزد قرار گرفته و مهر بر روی گل سدر ایستاده است.با
همه اختلاف نظری که به علت نبودن کتیبه ای که معرف صاحبان تصویر باشد،در
میان ارباب تحقیق موجود است آنچه مسلم و مستند به قراین و سکه ها می باشد
از طرز لباس و شیوهشکل و شمایل این نقش به دوره ساسانیان مربوط
است.
کارهای انجام شده در طاق بستان
1-دیوار چین مشرف به امور پارک ها به طول صد و عرض پنجاه و پنج سانتیمتر و ارتفاع دو متر،با سنگ مارون
2-قبل ار مروت محوطه ای جلو طاق در فصل بهار و تابستان تا ارتفاع 15
سانتینتر را آب فرا می گرفت و مشکلاتی به بار می آورد برای رفع آن پنج
دهانه کانال از زیر طاق ها تا دریاچه به طول پنجاه و عرض یک متر زده شد که
سرپوش گذاری گردید.
3-سنگ فروش روی کانال و بقیه ی محوطه با سنگ تیشه ای و ملات ماسه و سیمان
4-باغچه بندی در محوطه
شروع پی کنی جهت هدایت آبهای فصلی که از زیر کوه و کف محوطه جاری می شد
مانع عبور بازدیدکنندگان میشد که توسط 5 کانال از زیر طاق کوچک و بزرگ آثار
باستانی طاق بستان به دریاچه بزرگ هدایت شد
شروع بستن داربست جهت تزریق سیمان در شکافهایی که در طاقهای بزرگ و کوچک ایجاد شده است توسط کارگران اعضای سازمان آب خوزستان
در حال سنگفرش کف محوطه طاق بستان کرمانشاه
در حال چیدن دیوار بین پارک شهرداری و محوطه طاق بستان با سنگ مالون به طول 120 متر به ارتفاع 50/3 سانتیمتر
قالب بندی مسیر کانال آب به داخل دریاچه ی بزرگ طاق بوستان
قالب ریزی درپوش های کانال بستان
نحوه مهار و هدایت آبهای سطحی زیرکوه طاق بستان که در برابر محوطه ی جلوی طاق پخش می شد
حفر کانال و قالب بندی برای مهار آب و هدایت آب اضافه به داخل دریاچه ی بزرگ طاق بستان
پل کهنه کرمانشاه
این پل کهنه که به سبک پل های صفوی ساخته شده دارای شش تاق است.در فاصلهبین
هر دو اتاق یک تاقچه به چشم می خورد مجموع تاق ها و تاقچه ها یازده چشمه
است پل روی رودخانه قره سو در مدخل کرمانشاه قدیم ،نزدیک دهکده (مراد
آباد)فعلی قرار دارد که در سابق شاهراه کاروانر این حدود بوده است رهگذران
از این پل مستقیما به دوازده شهر قدیم کرمانشاه معروف به (دوازده اصفهان
)وارد می شدند که یکی از چهار دروازه بزرگ شهر بوده است.این اثر زیبا زیر
نظر میراث فرهنگی کرمانشاه مرمت و بازسازی
گردید.
کارهای انجام شده در پل کهنه قره سو
1-در اواخر سال 1352سیلی در کرمانشاه جاری شد که سبب گشت دو دهانه از پل
کهنه،که در اثر مرور زمان و پوسیدگی ملات ویران شد و به بقیه پل خساراتی
وارد گشت.ناچار می بایست کل طاق برداشته شود از نو بازسازی گردد.برای این
کار در داخل آب مشکلات فراوانی وجود داشت ابتدا داربست زده شد و سپس شروع
به مرمت گردید.
2-دیواره چینی دست اندازها و سنگ فرش کف پل به صورت اولیه اش
3-مرمت طاق شمالی در این قسمت که پی پل از بین رفته بود و همه جا پر آب
بود.پس ضرورت ایجاب می کرد که تمام قسمت، حدود 100متر،با خاک پر گرددو محل
ستون کنده شود.برای جلو گیری از فشار آب و تخریب قسمت های باقیمانده از
تیره های چوبی چهار متری نوک تیز استفاده گردید.
4-پس از کندن پی ،دو کامیون مخلوط شن و سیمان در محل ریخته شد و شنارژ گردید.
5-بازسازی کامل ستون و دیوار چینیو طاق زنی
6-پی کنی به سمت به وسعت 300متر ،شنارژ 100متر،دیوار چینی 300متر،طاق
زنی 200متر،بد کشی 300متر و خاکبرداری
600متر
نمای یکی ازطاقهای پل کهنه ی فرسوده که در اثر مرور زمان و پوسیدگی آجرها و سیل سال 1352، 50٪ تخریب شده و قسمت غربی قبل از مرمت
نمای تخریب شده یکی از طاقها و در حال بندکشی دیوار دست انداز
نمای قالب گذاری یکی از طاق های قسمت شرقی که صد در صد تبخیر شده بود قبل از طاق زنی
نمایی از پل کهنه قره سو کرمانشاه به شکل اصلی با آجر و گچ و ماسه و سیمان بعد از مرمت
نمای پل کهنه ی قره سو کرمانشاه قبل از مرمت
نمای اتمام شده پل کهنه ی قره سو کرمانشاه بعد از مرمت
پل کهنه ی قره سو کرمانشاه
کاروانسرای بیستون
یکی از کاروانسراهای صفوی که نسبتا به علت داشتن موقوفه و متولی مخصوص
سالم مانده،کاروانسرای بیستون است.. در بنای آن بسیاری از سنگهای ابنیه
ساسانی نیز بکار رفته است:
این کاروانسرا را شیخ علیخانی زنگنه در روزگار شاه عباس دوم هنگامی که
حکومت کرمانشاهان را داشته بنا نهاده است پس از سالها که همین شیخ علیخان
با لقب اعتمادالدوله صدر اعظم دوران سلیمان صفوی شد،اراضی مشروب از نهر
قراولی چمبتان را به جهاتی یکی از آن تعمیر کاروانسرای بیستون است،وقف
کرد.تاریخ این وقفنامه که در اصفهان تنظیم گردیده و به مهر علمای آن روزگار
چون ملامحمد باقر مجلسی،ملا میرزای شروانی و آقا جمال خونساری مسجل می
باشد، سال1093هجری قمری است .
مشخصات بنا: طول کاروانسرا 60/83 متر و عرض آن 50/74متر است دور تا آن دور 47اتاق و چهار اصطبل بزرگ که پشت اتاقها قرار دارند.
با دو عدد کتیبه مربوط به بنای کاروانسرا در بالای در ورودی .در ضمن
یاد آور می شود این بنا زیر نظر میراث فرهنگی توسط این جانب مرمت و بازسازی
و تکمیل شد و در سال 1361تحویل بهزیستی گردید.
کارهای انجام شده در کاروانسرا ی بیستون
1-قالب بندی طاق درب ورودی که تخریب شده بود و اتمام دیوار چینی آن
2-مرمت و بازسازی چهار ده باب از اتاقهای تخریب شدهی کاروانسرا
3- دیوار چینی به طول 1500متر در 3طرف کاروانسرا
4-براداشت آوار قدیمی از روی طاقها به عمق پنجاه تا صد و پنجاه سانتیمتر و
زدن طاق کاذب (دزده)جهت سبک کردن بار پشت بام ،(قسمت
غربی)
5-آسفالت پشت بام (قسمت غربی)
6- برای دیوار چینی از ملات ماسه و سیمان استفاده شد
7 – به کار بردن آجر کرمانشاه به ابعاد 25 ضرب در25به جای آجر های قدیمی که
برای همین منظور سفارش داده شده
بود.
نمای قسمت شرقی کاروانسرای بیستون قبل از مرمت
در حال چیدن طاق دزده یا صندوقه جهت سبک شدن قسمتی از پشت بام کاروانسرای بیستون
شروع طاق زنی پشت بام قسمتی از کاروانسرای بیستون به نام طاق زنبوری جهت سبک شدن روی طاقها
در حال طاق زدن قسمتی از پشت بام کاروانسرای بیستون
نمای قسمت غربی کاروانسرای بیستون قبل از مرمت
نمای داخل کاروانسرای بیستون پس از مرمت
تاریخچه شهرداری کرمانشاه
بلدیه در سالهای بین 1297،1290شمسی در زمان حکومت فرمانفرما (اواخر
دوره قاجاریه )در محل دیوارخانه (محل فعلی شهربانی)که آنوقت دارای سا
ختمانهای تو دو تو ، دهلیزهای طاقی و دستگاه های اداری از قبیل امور دبیری
،خزانه دار ی،انتظامی ،زندان،فراشخانه،و نقاره خانه بود قسمت عظیمی از
محلهای فعلی بازار،دبیرستان رازی، شاهپور،سربازخانهشهری،مسجد دولتشاه،چهار
باغ جزء محدوده دستگاه والی بوده تشکیل شد.مهمترین وظایف بلدیه را کاری در
ردیف امور تشریفاتی که در آنموقع کار فراشها بودتشریح می کردند اما آنچه
مسلم است بلدیه در کارهای مربوط به رفت و روب محل های پر رفت آمد در روز ئ
یا روشن کردن چراغهای پیه سوز معابر در شب به خلق ا...خدمت می کرده است .
تا سال 1305بلدیه فعالیت محسوسی نداشت و کادر خدمت کننده این سازمان که
12نفر رفتگر و 3نفر نایب و چند کارمند بود کارشان فوق العاده محدود و
بالاترین حقوقی که به رئیس بلدیه داده می شد 157ریال و کمترین حقوق مربوط
به مامور تنطیف بود که از 9ریال تجاوز نکرد .در سالها ی 1305تا 1308آقا ی
اسداله خان فزونی اولین رئیس بلدیه امور آبادانی شهرداری را که شامل ایجاد
خیابان شاه بختی از اجلالیه تا سه راه پهلوی،سنگفرش کوچه های امام جمعه
،معاون الملک ،میر عبدالباقی،فیض مهدوی،قاسم خان،کشته و نصب 34فانوس نفتی
در معابر بود،را به مرحله اجزا در آورد .در سال 1308دومین رئیس بلدیه آقای
ابراهیم خان معتمد درخشان با حکم وزارت داخله یا گسترش سازمان بلدیه اولین
بار مسائل بهداشتی کردن آبها ، مراکز پیشه ایی و اجتماعی مطرح و در جهت
ایمنی مردم تصمیمات مفیدی اتخاذ گردید شهرداری از ابتدا تاسیس تا کنون
67شهردار را به خود دیده است.ساختمان موجود شهرداری با بیش از نود سال قدمت
یکی از ساختمانهای قدیمی شهر کرمانشاه محسوب می شود . به گفته بعضی از
بزرگان شهر شروع احداث این بنا تقریبا همزمان با احداث ساختمان تکیه معاون
الملک که در حدود 500متری ضلع شمالی شهرداری قرار گرفته ،بوده است این بنا
در زیر زمینی به وسعت 51966متر مربع احداث شده است،و در ضلع شرقی شهر در
روی تپه ای بلند و مشرف به شهر بنا شده است در جلوی ساختمان استخر بزرگی که
از آب قنات پر می شده احداث گردیده و حیات ساختمان به صورت یک پارک بزرگ
با درختان ،سرو،کاج،اقاقیا،گردو،توت،سیب،و گلها و درخچه های زینتی از قبیل
رز،بنفشه ،اطلسی،میمونی،شاه پسند،داوودی،شمشاد ،برگ نوو....دارای خیا
بانهای به عرض حدود 8متری و پیاده روهای به عرض 4 متر که جهت رفت و آمد
عابرین در نظر گرفته شده ،در آمده است این زمین توسط سفارت انگلیس جهت
ایجاد کنسولگری خریداری شده بود و طرح ساختمان آن که در دو طبقه وزیر
زمینی می باشد توسط انگلیسیها تهیه و توسط معماری ایرانی ساخته شده است
،درب های چوبی آن از هندوستان به ایران آورده شده و نمای ساختمان از آجرهای
تراش به صورت سنتی و یا طراحی مختلف اجرا شده است
.
ساختمان شهرداری قبل از این در محل فعلی مسجد معتضدی واقع در میدان شهرداری
سابق در سال 1337توسط شهردار وقت آقای سلطان محمد دولتشاهی از سفارت
انگلیس ساختمان شهرداری فعلی از قرار هر متر چهار صد ریال پول رایج ایران
که تمام آن تسلیم سسفارت گردید خریداری شده است و در سند آن قید شده بود که
اگر ارتباط دولت انگلیس با دولت ایران قطع شود حقی به زمین ندارد .
در حال حاضر شهرداری کرمانشاه با درجه 11دارای 3معاونت (امور عمرانی و شهر
سازی ،؛خدمات شهری،و پنج منطقه مصوب و یک عمران و گورستانها میوه و تره بار
خدمات موتوری امور پارکها و بازیافت کشتارگاه ،آتش نشانی و کامپیوتر )می
باشد.
تعداد کارکنان شهرداری 2439نفر می باشد که اراین تعداد حدود 321نفر
کارمند و تعداد 1743نفر کارگران دائم و تعداد 375کارگران موقت می باشند که
از این تعداد کل 19نفر زن و 2420نفر مرد می باشند و از این تعداد 494نفر بی
سواد 1144نفر سواد خواندن نوشتن 126نفر ششم ابتدائی 197نفر پایان راهنمایی
277نفر دیپلم 75نفر از دیپلم ،60نفر دیپلم ،56نفر لیسانس،10نفر فوق لیسانس
،در شهرداری مشغول بکار می
باشند.
عملیات انجام شده :
1-پیاده کردن قسمتی از سقف که شکاف برداشته بود و دوباره چینی آن
2-آجر چینی نمای ضلع شرقی که بیش از 85%تخریب شده بود بوسیله ملات
ماسه،سیمان و آجر تراش
خورده
3-آجر چینی دیوار قسمت شمالی به طول 6متر و ارتفاع 3متر
4-پیاده کردن قسمتی از ستو نها مدور که تخریب شده و از حالت شاغول خارج شده بود.
5-دوباره چینی ستونها مدور نمای اصلی با استفاده از آجر تراش خورده
6-پیاده کردن شیروانی پوسیده پشت بام
7-احیاءخرپا و شیروانی پشت بام به شکل اولیه
8-کف فرش زیر طاق و در طاق و در ورودی با آجر و بند کشی آن مسئول پروژه:قاسم احمدی ...
