تَختِ
جَمشید یا پارسه نام یکی از شهرهای باستانی ایران است که سالیان سال
پایتخت تشریفاتی امپراتوری ایران در زمان دودمان هخامنشیان بوده‌است. باور
تاریخدانان بر این است که اسکندر مقدونی سردار یونانی در ۳۳۰ پیش از میلاد،
به ایران حمله کرد و تخت جمشید را به آتش کشید [۱] و احتمالا بخش عظیمی از
کتابها، فرهنگ و هنر هخامنشی را با اینکار نابود نمود. با این‌حال
ویرانه‌های این مکان هنوز هم در مرودشت در نزدیکی شیراز مرکز استان فارس
برپا است و باستان شناسان از ویرانه‌های آن نشانه‌های آتش و هجوم را بر آن
تایید می‌کنند.
این مکان از سال ۱۹۷۹ یکی از آثار ثبت شدهٔ ایران در میراث جهانی یونسکو است.
نام تخت جمشید
نام تخت جمشید در زمان ساخت «پارسَه»[۲] به معنای «شهر پارسیان» بود.
یونانیان آن را پِرسپولیس (به یونانی یعنی «پارسه‌شهر») خوانده‌اند. در
فارسی معاصر این بنا را تخت جمشید یا قصر شاهی جمشید پادشاه اسطوره‌ای
ایران می‌نامند که در شاهنامه فردوسی نیز آمده‌است.
چگونگی ساخت
قدیمی‌ترین بخش تخت جمشید بر پایهٔ یافته‌های باستان‌شناسی مربوط به سال
۵۱۵ پیش از میلاد است. آنگونه که در منابع متعدد و گوناگون تاریخی آمده‌است
ساخت تخت جمشید در حدود ۲۵ قرن پیش در دامنه غربی کوه رحمت، به عبارتی
میترا یا مهر و در زمان داریوش بزرگ آغاز گردید و سپس توسط جانشینان وی با
تغییراتی در بنای اولیه آن ادامه یافت. بر اساس خشت نوشته‌های کشف شده در
تخت جمشید در ساخت این بنای با شکوه معماران، هنرمندان، استادکاران،
کارگران، زنان و مردان بی‌شماری شرکت داشتند که علاوه بر دریافت حقوق از
مزایای بیمهٔ کارگری نیز استفاده می‌کردند.ساخت این مجموعه بزرگ و زیبا بنا
به روایتی ۱۲۰ سال به طول انجامید.
مکان و چگونگی سازه
یکی از سرستون‌های پیشنهادی که مورد تایید قرار نگرفته بود به همین دلیل در آن محل مدفون شده بود
کاخ‌های تخت جمشید در نزدیکی رود کوچک پلوار که به رود کر می‌ریزد ٬ بر روی
سکوئی که ارتفاع آن بین ۸ تا ۱۸ متر بالاتر از سطح جلگهٔ مردوشت است، بنا
شده‌اند در حالی که طرف شرقی ان بر روی کوه رحمت است و سه طرف دیگر با
دیوارهای حافظ شکل داده شده‌اند.دیوارهای حافظ با توجه به شیب زمین تغییر
ارتفاع می‌دهند.
